Serbest Zaman Ve Wellness Perspekti̇fi̇nden Eski̇ Roma Hamamlari

Abstract

Bu çalışma Roma halkının Eski Roma hamamlarına toplumsal boyutta erişimini serbest zaman bakış açısıyla ele alıp Roma hamamlarının günümüz wellness ve SPA (Selus Per Aqua) merkezleriyle olan benzerlik ve farklılıklarını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda Roma hamamları ve o dönemin toplumsal yapısıyla ilgili literatür taranmış sonrasında literatürden elde edilen bulgular derlenerek günümüz wellness ve SPA merkezleri karşılaştırılmıştır. Kendi döneminde ileri bir medeniyete ve güce sahip olan Romalılarda toplumsal sınıf açısından da belirgin bir ayrışma bulunmaktadır. Bu ayrışmada, Patriciiler, Plebler, Cliensler ve köleler bulunmaktadır. O dönemde hamamlar halkın kontrolünü sağlamak için kullanıldığından tüm toplumsal gruplara düşük ücretler karşılığında sağlanmaktaydı. Gücü elinde bulunduran sınıf açısından ise bu merkezler köleleriyle birlikte bir arınma zamanını karşılamaktadır. Sanayileşmenin etkisiyle 19. yüzyıldan itibaren üretimin ve iş gücüne olan ihtiyacın artmasıyla da günümüze değin serbest zaman kavramı önem kazanmıştır. Barındırdığı büyük benzerliklere dayanarak Roma hamamlarının günümüz wellness ve SPA merkezi çatısı altında olan işletmelerin antik muadili görünümünde olduğu çıkarımı yapılabilir. Eski Roma hamamlarının ve günümüz wellness SPA merkezlerinin benzerliklerinin yanında iki yapıya olan erişimin ve bu yapıların kamu ve özel işletmeler olması yönüyle de toplumsal sınıf tarafından katılımın farklılaştığı görülmektedir. Roma dönemi hamamları ile günümüz wellness merkezleri arasında spor alanları, havuzlar, yeme-içme alanları ve SPA alanları arasında benzerlik olduğu göze çarpmaktadır. Ayrıca toplumsal sınıf ayrımı olmadan herkes tarafından bu alanların kullanımı geçmiş ile günümüz arasında benzerlik gösterse de maliyet açısından herkesin erişimi günümüzde kısıtlılık göstermektedir. Sonuç olarak günümüzden Eski Roma dönemi hamamlarına bakıldığında amaçları ve biçimleri bakımından farklılıklar olsa da Eski Roma hamamlarının birer antik wellness ve SPA merkezleri olduğu düşünülebilir.