Siirt İlindeki Küçükbaş Hayvancılık İşletmelerinin Yapısal Durumu

Abstract

Bu çalışma, Siirt yöresinin küçükbaş hayvancılık işletmelerinin mevki, rakım, hayvan sayısı ve ırkı, destek uygulamasından yararlanma, sütün değerlendirilmesi gibi yapısal ve işletmecilerin demografik, birlik ve kooperatife üyelik gibi sosyal durumlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma materyalini Siirt il merkezi ve 6 ilçesinde gayeli örnekleme yöntemine göre belirlenen 286 işletmede yapılan anket verileri oluşturmaktadır. İşletmelerin %8.7'si il merkezinde olup, yoğunluk Pervari (%25.5), Şirvan (%19.9) ve Eruh (% 18.2) ilçesinde bulunmaktadır. İşletmelerin bulunduğu köylerin rakımları ortalama 1134 m olup, işletmelerin % 44.8'i dağ köyünde, % 29'u yamaç, %24.5'i ova köyünde bulunmaktadır. Yörede işletmecilerin sadece %1.7'si göçer hayvancılık yapmaktadır. Ortalama 47.3yaşında olan işletmecilerin %26.2'si okuma yazma bilmemekte, %61.2'si ilkokul mezunu, %10.1'i ortaokul mezunu ve %2.4'ü ise lise mezunudur. Her işletme ortalama 146.15 küçükbaş hayvan ve 38.27 da araziye sahip olup, 70 işletmenin arazisi bulunmamaktadır. İşletmelerde hayvansal üretime çocuk etkisinin oranı %71, kadın etkisinin oranı ise %90.2 olarak önemli bulunmuştur (p<0.01). Yetiştiricilerin %97.2'sinin mevcut ırklardan memnun oldukları, %40.6'sının sadece hayvancılık ile uğraştıkları, %59.4'ünün ise ticaret, bitkisel üretim ve kamusal alanda çalıştıkları tespit edilmiştir. Siirt ili küçükbaş hayvancılığı, genel olarak dağ köylerinde, ilkokul tahsiline sahip ve hayvancılık için yeterli arazisi olmayan, çocuk ve kadınların üretime katkısının yoğun olduğu işletmelerden oluşmaktadır. Bölgede hayvancılığın daha rasyonel yapılması ve üretimin artırılması için, eğitim düzeyi yüksek gençlerin hayvancılığa teşvik edilmesi, üreticilerin yetiştirme teknikleri konusunda eğitilmesi ve işletmelerin teknik olarak iyileştirilmesi gerekmektedir.

Relationships between Cattle Feeding Practices and Sizes of Cattle Enterprises in Eyyubiye County of Şanlıurfa Province

“…Araştırmaya konu olan işletmelerde uygulanan hayvanları sulama yöntemleri değerlendirildiğinde, sığırların su gereksinimleri işletmelerin %31,9'unda toplu (şamandıralı) sığır suluklarıyla, %23,7'sinde bireysel otomatik sığır suluklarla, %17,8'ünde yemliklere su doldurularak, %5,9'unda taşıma (kova ile), %20,7'sinde ise yemliklere bitişik beton suluklar yardımıyla karşılandığı tespit edilmiştir (Şekil 10). Bu konuda, Van ili ve beş ilçesini kapsayan bir çalışmada, hayvanların su ihtiyacı işletmelerin %9,0'ında otomatik suluklarda, %22,0'ında yemliklerde, %69,0'ında dışarıdaki suluklarla karşılandığı Bakır (2002) tarafından belirtilmiştir. Burdur ilinde ise, sığırların su ihtiyacı işletmelerinin %57,5'inde bağlı ahırlarda otomatik suluklarla, serbest ahırlarda ise şamandıralı (toplu) veya yanında çeşmesi sürekli açık bulunan suluklarla karşılandığı bildirilmiştir (Boyar ve Yumak, 2000).…”

“…The proportionate of different watering methods applied in enterprises. Bakır (2002), Van ili ve beş ilçesinde 320 özel süt sığırcılığı işletmesinde yaptığı çalışmada, hayvanların su ihtiyacının, işletmelerin %9,0'ında otomatik suluklarla, %22,0'sinde yemliklerden, %69,0'nun da ahır dışındaki suluklarla karşılandığını bildirmiştir. Isparta ve Burdur illerinde ise, (Boyar ve Yumak, 2000) süt sığırcılığı işletmelerinin %57,5'inde hayvanların su ihtiyacı bağlı ahırlarda otomatik suluklarla, serbest ahırlar da ise şamandıralı veya yanında çeşmesi sürekli açık bulunan suluklarla karşılandığını tespit etmişlerdir.…”

Süt Kalitesi Üzerine İşletme Yapı ve Yönetimlerinin Etkileri

“…Ailesel işletmelerin %50'sinde 10-20 baş arasında, %37.5'unda 20-30 baş arasında ve %12.5'inde ise 30-40 baş arasında sağmal ineğe sahipken, modern işletmelerde ise %50'sinde 70-90 baş arasında, %37.5'unda 50-70 baş arasında ve %12.5'inde ise 90-100 baş arasında sağmal ineğe sahip olduğu gözlenmiştir. Köseman (Bakır, 2002;Demir, 2011). Konu hakkında yapılan birçok çalışmada sağımın makinalı veya elle yapılma durumunu etkileyen en önemli faktörün işletmede barındırılan hayvan sayısı olduğu görülmüştür.…”

Giresun ilindeki sığırcılık işletmelerinin genel yapısının belirlenmesi

“…Yetiştiricilerin genellikle süt analizi yaptırmadıkları (% 93.93) tespit edilmiş olup üretilen sütün % 27.31'i çiğ olarak satılmakta, % 21.70'i ise peynir ve tereyağı yapılarak değerlendirilmektedir. Bakır (2002) tarafından yapılan çalışmada, sığırcılık işletmelerinde süt sağımının % 96.5 oranında elle, % 3.5 oranında makine ile yapıldığı bildirilmiştir. Demir (2011) yaptığı bir çalışmada, işletmelerin % 87'sinde sağımın elle yapıldığını ve sağım öncesi meme temizliği yapan işletmelerin oranının % 36.3 olduğunu belirtmiştir.…”

“…İncelenen işletmelerin önemli bir kısmının kaba ve kesif yem temininde dışarıdan satın almaya bağımlı olması işletmelerin en önemli sorunu olarak ortaya çıkmakta ve yem maliyetleri olabildiğince yükselmektedir. Bu durum bölgedeki işletmeler için çok önemli bir sorun olup çözümü için gerekli önlemlerin alınması ve işletmelerin yem temin maliyetlerinin azaltılması gerekmektedir Bakır (2002). tarafından yapılan çalışmada, sığırcılık işletmelerinde süt sağımının % 96.5 oranında elle, % 3.5 oranında makine ile yapıldığı bildirilmiştir Demir (2011).…”