Εισαγωγή: Η επίδραση της υπέρτασης στον παιδικό και εφηβικό εγκέφαλο έχει σχετικά πρόσφατα προκαλέσει το ενδιαφέρον των ερευνητών της υπέρτασης στην παιδική ηλικία. Η υψηλή ΑΠ φαίνεται να συσχετίζεται με χειρότερη επίδοση στους τομείς της γνωσιακής λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένης της επίδοσης στις εκτελεστικές λειτουργίες στο γενικό παιδιατρικό πληθυσμό και στους νέους με υπέρταση. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να διερευνηθεί η επίδραση της ΑΠ (περιφερική και κεντρική αρτηριακή πίεση ιατρείου, παράμετροι ΑΠ 24ωρης καταγραφής) και της αρτηριακής σκληρίας στις γνωσιακές λειτουργίες του εγκεφάλου. Υλικό-Μέθοδοι: Στην παρούσα μελέτη συμμετείχαν παιδιά και έφηβοι ηλικίας 5-18 ετών. Η ομάδα των ασθενών συμπεριέλαβε παιδιά και εφήβους με αυξημένη ΑΠ για την ηλικία, το φύλο και το ύψος κατά την πρώτη διάγνωση αρτηριακής υπέρτασης (ιδιοπαθή ή δευτεροπαθή) ή ασθενείς με γνωστή αρτηριακή υπέρταση (ιδιοπαθή ή δευτεροπαθή) υπό αντιϋπερτασική αγωγή. Η ομάδα μαρτύρων συμπεριέλαβε υγιή, νορμοτασικά παιδιά και εφήβους, αντιστοίχου ηλικιακού εύρους με την υπερτασική ομάδα που συμμετείχαν εθελοντικά στη μελέτη. Σε όλους τους συμμετέχοντες της μελέτης μας προσδιορίστηκε η περιφερική και κεντρική αρτηριακή πίεση, διενεργήθηκε 24ωρη καταγραφή ΑΠ, μέτρηση της ταχύτητας του σφυγμικού κύματος, καθώς και συμπλήρωση του ερωτηματολογίου BRIEF από τους γονείς και τους ίδιους τους εφήβους, ενώ συμπληρωματικά σε υπερτασικά παιδιά της μελέτης διενεργήθηκε το WISC-III τεστ για την εκτίμηση του νοητικούς τους πηλίκου. Αποτελέσματα: Τα παιδιά και οι έφηβοι με υπέρταση παρουσίασαν υψηλότερα Τ σκορ στις κλίμακες της εναλλαγής-μετατόπισης της σύνθετης κλίμακας BRI και στην κλίμακα του μεταγνωσιακού δείκτη ΜΙ. Η νυχτερινή ΣΑΠ συσχετίσθηκε με τις σύνθετες κλίμακες του δείκτη ρύθμισης συμπεριφοράς BRI (r=0.21, p<0.05) και του μεταγνωσιακού δείκτη ΜΙ (r=0.19, p< 0.05). Παρομοίως, με το BRI και το MI συσχετίσθηκαν τα z σκορ του ΔΜΣ (r=0.28, p<0.005 και r=0.22, p<0.05, αντιστοίχως). Οι συσχετίσεις της νυχτερινής ΣΑΠ με τις κλίμακες της παρακολούθησης-εποπτείας και του σχεδιασμού-οργάνωσης του ΜΙ παρέμειναν σημαντικές έπειτα από προσαρμογή για τα z σκορ του ΔΜΣ και το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Ωστόσο, μέσω της ανάλυσης διαμεσολάβησης, διαπιστώθηκε ότι η νυχτερινή ΣΑΠ μεσολάβησε στις συσχετίσεις του z σκορ του ΔΜΣ με την κλίμακα της παρακολούθησης-εποπτείας. Η καμπύλη ROC ανέδειξε την προγνωστική ισχύ της νυχτερινής ΣΑΠ ως προς τη μειωμένη επίδοση στην κλίμακα της παρακολούθησης-εποπτείας και του σχεδιασμού-οργάνωσης (AUC 0.68 και 0.7, αντιστοίχως). Ως προς την σύγκριση της ιδιοπαθούς και δευτεροπαθούς υπέρτασης, οι υπερτασικοί ασθενείς με υποκείμενο νεφρικό νόσημα εμφάνισαν υψηλότερα Τ σκορ στο μεταγνωσιακό δείκτη ΜΙ (51.2+/-8.9 vs 47.6+/-7.5 τα Τ σκορ των γονέων σε δευτεροπαθή έναντι της πρωτοπαθούς, p=0.05 και 49.6+/-9.1 vs 42.1+/-7.9 τα Τ σκορ των εφήβων σε δευτεροπαθή έναντι της ιδιοπαθούς, p=0.001), διαφορά που ωστόσο εξασθένησε έπειτα από προσαρμογή ως προς την κεντρική ΣΑΠ. Δεν υπήρξε διαφορά στα Τ σκορ του δείκτη ρύθμισης συμπεριφοράς BRI και στα z σκορ της ΜΑΠ. Οι ασθενείς της δευτεροπαθούς υπέρτασης παρουσίασαν υψηλότερα z σκορ κεντρικής ΣΑΠ (p=0.05), η οποία με τη σειρά της συσχετίσθηκε με τα Τ σκορ του ΜΙ (β=0.95, 95% CI 0.02-1.87) και BRI (β=1.14, 95% CI 0.07-2.21) των γονέων και με τα Τ σκορ του ΜΙ (β=1.48, 95% CI 0.39-2.56) των εφήβων, ανεξάρτητα από τη ΜΑΠ, το φύλο, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, την υποκείμενη αιτία της υπέρτασης και την αντιϋπερτασική αγωγή. Συμπεράσματα: Η νυχτερινή ΣΑΠ συσχετίζεται στενά με πρώιμες διαταραχές στις γνωσιακές λειτουργίες του εγκεφάλου σε παιδιά και εφήβους. Επίσης, η νυχτερινή ΣΑΠ διαμεσολαβεί στις συσχετίσεις του ΔΜΣ με τις επίδοσεις σε τεστ εκτελεστικών λειτουργιών του εγκεφάλου στα παιδιά και τους εφήβους. Η κεντρική ΣΑΠ συσχετίζεται με το μεταγνωσιακό δείκτη MI και με το δείκτη ρύθμισης της συμπεριφοράς BRI, ανεξάρτητα από τη ΜΑΠ, την ηλικία, το φύλο, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, την αιτία της υπέρτασης και την αντιϋπερτασική αγωγή και μπορεί να αποτελέσει προγνωστικό δείκτη διαταραχών των γνωσιακών επιδόσεων στην παιδική ηλικία. Η μελέτη αναδεικνύει τη σημασία της 24ωρης περιπατητικής καταγραφής και υποδεικνύει το συμπληρωματικό ρόλο των κεντρικών αιμοδυναμικών παραμέτρων επιπρόσθετα της 24ωρης καταγραφής ΑΠ για την αναγνώριση παιδιατρικών ασθενών με υψηλό κίνδυνο για μελλοντική δυσμενή γνωσιακή έκβαση.