Słownik terminologii lekarskiej polskiej z 1881 roku jako przedmiot badań historyka języka polskiego

Abstract

Wiek XIX należy do przełomowego w dziejach polskiej terminologii medycznej. Powstał wówczas, opublikowany w 1881 roku w wyniku licznych dyskusji, głównie środowiska lekarskiego, najważniejszy leksykon krakowski Słownik terminologii lekarskiej polskiej. Chociaż jego terminologia reprezentuje szkołę krakowską, to wpływy innych polskich ośrodków naukowych są w nim również widoczne, ponieważ na ostatnim etapie przygotowań leksykonu krakowscy autorzy słownika konsultowali się z warszawskimi, poznańskimi i lwowskimi lekarzami. Materiał w tym przekładowym słowniku jest różnorodny i nierzadko przekracza granice ówczesnej medycyny. Jest bogatym źródłem dla historyka języka polskiego do badania nie tylko stanu polskiej terminologii medycznej w XIX stuleciu (np. liczebności, pochodzenia terminów), terminologii wówczas porządkowanej i uzupełnianej w sposób zorganizowany i świadomy, lecz także – charakterystycznych w niej zjawisk (np. synonimii i polisemii) na tle innych epok w dziejach polskiej terminologii medycznej. Celem artykułu jest nie tylko zrelacjonowanie stanu dotychczasowych badań historycznojęzykowych, lecz także wskazanie możliwości, jakie te badania dają kolejnym badaczom polszczyzny.

Na szlakach dawnej i współczesnej polszczyzny: Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Danucie Bieńkowskiej

“…Niejako na marginesie głównego wywodu pojawia się refleksja, że powyższa charakterystyka uzupełnia także wiedzę o metodzie leksykograficznej autorów S 1881. Okazuje się, że również w tym dziale leksykonu pojawia problem niekonsekwentnego stosowania kwalifikatorów wskazujących na przynależność polskiego terminu do określonej grupy tematycznej (Jankowiak 2022b).…”