Abstract:Our research aim was to answer whether temperament traits could predict the anxiety experienced by osteoarthritis patients before and after arthroplasty; we analyzed if coping styles moderated the relationship between temperament and perioperative anxiety, and examined the fluctuation of perceived stress and anxiety.In the longitudinal study (N=61, mean age 70.9) we measured temperament traits (EAS-A), coping styles (Brief-COPE) and changes of perceived anxiety (STAI) and stress (PSS-10), before and after arthroplasty. Anxiety and stress decreased significantly after the surgery. Temperament correlated with the anxiety state. Positive correlates were anger, negative affectivity, and fear while negative correlates included sociability and vigor. Regression analyses indicated the predictors of preoperative anxiety which included vigor and negative affectivity. The regression model for the variation of postsurgical anxiety indicated that negative affectivity explained the variance of this variable (R 2 =0.57). Moderation analyses confirmed that the temperament and anxiety relationship depended on: active coping, acceptance and planning. Vulnerable patients with temperamental emotionality and ineffective coping report heightened perioperative anxiety, while effective coping moderates the temperament and anxiety relationship.
Keywords:anxiety, coping behavior, osteoarthritis, temperament, chronic disease
Streszczenie:Celem było określenie, czy cechy temperamentu warunkują nasilenie lęku u osób z chorobą zwyrodnieniową stawu biodrowego przed i po endoprotezoplastyce, zweryfikowanie czy style copingu pośredniczą w ewentualnym związku uwarunkowań temperamentalnych z poziomem lęku oraz ocena fluktuacji lęku i stresu. W badaniu podłużnym (N=61, średnia wieku 70.9) dokonano pomiaru cech temperamentu (EAS-D), stylów radzenia ze stresem (Mini-COPE) oraz zmian w poziomie odczuwanego lęku (STAI) i stresu (PSS-10). Nasilenie lęku i odczuwanego stresu istotnie zmalały, cechy temperamentu korelowały z odczuwanym lękiem. Do dodatnich korelatów należały: złość, niezadowolenie i strach; towarzyskość i aktywność korelowały ujemnie. Metodą analizy regresji wyodrębniono predyktory lęku: aktywność i niezadowolenie. Niezadowolenie wyjaśniało znaczny procent wariancji odczuwanego lęku w czasie rehabilitacji (R 2 =0,57). Analiza moderacji wykazała, że aktywne radzenie, akceptacja i planowanie wpływały na związek związku temperamentu z lękiem. Cechy temperamentu mają umiarkowany wpływ na nasilenie lęku okołooperacyjnego, chociaż style zaradcze (planowanie, akceptacja, aktywne radzenie) łagodzą negatywny związek uwarunkowań temperamentalnych z odczuwanym lękiem w badanej grupie.