Apstrakt: U radu se kritički analiziraju osnovni modeli razvoja i finansiranja orfan lekova, odnosno lekova za lečenje retkih bolesti, polazeći od principa jednakosti u zdravlju, proklamovanog u okvirima Svetske zdravstvene organizacije, i zaštite prava ranjivih kategorija stanovništva. Primenjen je uporednopravni i normativni metod, gde se na osnovama regulative Evropske unije i prava država članica ukazuje na moguće pravce razvoja domaćeg prava u kontekstu obezbeđenja dostupnosti pacijentima i ostvarivanja prava na zaštitu zdravlja. Stanovište Evropskog suda za ljudska prava u slučaju Nitecki v. Poland se, posebno, analizira sa aspekta refundacije cene orfan leka i ostvarivanja prava na dostupnost zdravstvenih usluga pacijentima. Model javno-privatnog partnerstva utvrđen je kao najadekvatniji u uslovima ograničenih javnih resursa, na strani države, i potrebe za iskazivanjem društvene odgovornosti, na strani (farmaceutskih) kompanija.