Sosyal Kaygı Bozukluğunda Sanal Gerçeklikle Maruz Bırakma Terapisi Üzerine Bir Sistematik Gözden Geçirme Çalışması

Abstract

ÖzetSosyal kaygı bozukluğu (SKB) oldukça yaygın görülen ve bunu deneyimleyen bireye oldukça sıkıntı veren bir psikolojik durumdur. Son yıllardaki teknolojik ilerlemelerle birlikte SKB tedavisinde yeni tedavi yaklaşımları ve alternatifler ortaya çıkmaktadır. Sanal gerçeklikle maruz bırakma terapisi (SGMBT) de SKB tedavisinde kullanılmaya başlanan bu yeni tedavi yaklaşımlarından biridir. Bununla birlikte, SGMBT'nin SKB tedavisinde ne ölçüde etkili olduğu, tedavi kazanımlarının ne kadar süre korunduğu ve tedaviye devam etmeyi kolaylaştırıp kolaylaştırmadığı konusu belirsizliğini korumaktadır. Bu nedenle, bu sistematik gözden geçirme çalışmasında, SGMBT uygulamalarının SKB için etkililiğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, Web of Science (Web of Science Core Collection), PubMed, Scopus ve EBSCOhost elektronik veri tabanlarında yapılan sistematik bir literatür araştırması sonucunda 14 nicel çalışma (707 katılımcı) değerlendirilmeye alınmaya uygun bulunmuştur. İlk olarak, SGMBT'nin, bekleme listesi veya normal kontrol koşulu ile karşılaştırıldığında, sosyal kaygı düzeyini azaltıp azaltmadığı değerlendirilmiştir. Sonrasında, gerçek hayatta (in vivo) maruz bırakma ve imgesel maruz bırakmayı da içeren sosyal kaygı için standart tedavinin, SGMBT'den daha etkili olup olmadığı incelenmiştir. Değerlendirilen çalışmalardan elde edilen bulgulara göre, SGMBT, bekleme listesi koşulu ile karşılaştırıldığında sosyal kaygı düzeyini azaltmada etkili görünmektedir. Diğer taraftan, gerçek hayatta maruz bırakma ile karşılaştırıldığında SGMBT'nin etkililiği müdahale sonrasında benzer olmakla birlikte, daha sonraki takip noktalarında SGMBT'nin daha az etkili olduğu görülmektedir. SGMBT, standart tedaviye ek olarak kullanılabilecek iyi bir alternatif olabilir. Bununla birlikte, en iyi sonucu elde etmek için kişinin sanal ortamdaki var olma hissini geliştirmek önemli görünmektedir. Son olarak, gelişen teknolojiyle birlikte SGMBT tedavilerinin etkinliğinin artırılmasına ve konuyla ilgili daha fazla araştırmaya ihtiyaç bulunmaktadır.