Sosyoloji̇k Bakişla Çölleşmeni̇n Topluma Yansiyan Etki̇leri̇

Abstract

Artan dünya nüfusuyla birlikte küresel olarak doğada, iklimde, kültürde ve davranışlarda hissedilir derecede değişiklikler meydana gelmektedir. Evren bir ekosistemler bütününden oluşmakta, canlılar ise bu sistemin bir parçasını oluşturmaktadır. Ekosistemde meydana gelen bir aksaklık, içinde bulunan canlıları da etkilemektedir. Aynı şekilde içeride meydana gelen bir tahribat tüm ekosistemi de etkilemektedir. Araştırmada, Catton ve Dunlap tarafından ortaya atılan İnsanı doğaya hükmeden bir varlık olarak gören İnsan İstisnai Paradigma (İİP) ile insan ve doğanın bir bütün canlı organizma olduğunu savunan Yeni Ekolojik Paradigma (YEP) ele alınmıştır. Ayrıca araştırmada kapitalizmin eleştirisi olan Eko-Marksist Perspektif kapsamında kapitalizmin etkisi olan sermaye için emeğin sömürüldüğü gibi doğanın da sömürüldüğü anlayışını eleştiren kuram incelenmiştir. Son yıllarda meydana gelen doğa tahribatı insan eliyle üretilmiş risk olarak adlandırılmaktadır. Bu değişiklikler ışığında son 10 yılda dünya gündeminde yerini koruyan küresel iklim değişikliği tüm canlılar üzerinde geri dönüşü olmayan etkiler bırakmaktadır. Bu çalışma küresel iklim değişikliğinin türevleri olan çölleşme, kuraklık ve obruk oluşumlarının sosyolojik perspektif çerçevesinde ele almayı hedeflemiştir. Araştırma da karma metot uygulanmış olup nicel araştırma metotlarından yarı yapılandırılmış anket ile 53 katılımcıyla görüşülmüş ve nitel araştırma yöntemlerinden ise derinlemesine mülakat yöntemiyle 11 kişi ile görüşülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgulara göre Konya-Karapınar, çölleşme ve obruk oluşumları ile büyük bir risk altındadır. Bölgenin jeolojik yapısı ve yıllık yağış miktarı bakımından fakir olmasına ek olarak insan faaliyetleri çölleşme ve obruk oluşumlarını artırmaktadır. Karapınar ve çevresinde sulu tarım yapılması İİP ile hareket edilmesi bölgede kuraklığı ve obruk oluşumlarının sayısını artırmıştır. Yeraltı sularının, sondaj ile aşırı kullanılması ülkemizde kuraklığın şiddetini artırmıştır. Bunlara neden olan en önemli eksiklik ise coğrafi koşullara uygun bölgesel tarım politikasının olmamasıdır.