Sözcük Bi̇ri̇mleri̇n Üslup Oluşumuna Katkisi I

Abstract

Bilimsel bir araştırma için vazgeçilmez olan nesnellik, akademik üslup çalışmalarını yakından ilgilendirmektedir. Dil bilimi, sistemli inceleme düzlem ve yöntemleriyle bu nesnelliği oluşturabilir. Belirli sıklık, dağılım ve birleşimler sonucunda oluşan üslup, özellikle sözcük ve cümle düzeyinde belirginleşmektedir. Bu dil birimleri, dilin mevcut olanakları içinde tercihe açıklık ve seçmeli dil değişkenliği göstermesi açısından zengin malzeme içeriğine sahiptir ve eserde yansıtılan özgün yapıyı -üslubu-doğrudan etkilemektedirler. Sözcük bilgisinin alt inceleme birimlerinden adlar ve sıfatlar, yaygın kullanım alanlarıyla önemli üslup belirleyicileri olarak öne çıkmaktadır. Adlarda özel / cins, tekil / çoğul / topluluk, soyut / somut / işoluş; sıfatlarda niteleme ve belirtme (gösterme) özellikleri işlevsel ve kategorik inceleme alanları oluştururlar. Bunların metin bağlamında değerlendirilip sayısal verilerin somut aracılıklarıyla yorumlanması kapsamlı üslup tasviri için önemlidir.

XVII. ve XVIII. Yüzyıl Gazavâtnâmelerinde Savaşılan Milletler ve “Öteki”nin Yorumu

“…• "Zihinde var olan tercihe açık mevcut dil olanaklarından bilinçli/bilinçsiz olarak seçilen dil birimlerinin/dilsel özelliklerin kişiye özgü kullanımının yoğunlaşmasından doğan özgün bir yapı" (Karahancı, 2016(Karahancı, , s. 1732) olarak dikkatlere sunulan "üslûp", bir metnin anlam yönünün ötesinde bu anlamsal çerçevenin "nasıl sağlandığı" ve "nasıl oluşturulduğu"nu okuyucuya ifşa eden bir bütündür. Bu cümleden olmak üzere "üslûb"u oluşturan her kelimenin aslında büyük bir ehemmiyeti, büyük bir mevkii bulunmaktadır.…”