Türkiye’de birinci basamağın gücü

Abstract

Güçlü bir birinci basamak (BB) sağlık hizmet sunumuna sahip ülkelerde toplumun sağlık ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verilebileceği, sağlıkta daha eşitlikçi bir hizmet sunumu sağlanacağı ve sağlık harcamalarının daha maliyet etkin olacağı ön görülmektedir. Türkiye’de son 10 yılda sağlık alanında önemli değişikliklere yol açan ve Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) olarak adlandırılan bir sağlık reform programı kademeli olarak uygulanmıştır. Bu programın önemli bileşenlerinden birisi aile hekimliği uygulamasıdır. Bu yazının amacı, birinci basamağın ülkemizdeki gücünü literatürde yer alan kanıtlar ışığında yapısal ve uygulama özellikleri açısından ayrıntılarıyla ele almak, 2014 itibarı ile ulaştığı çıktılar göz önüne alındığında SDP’nin birinci basamağı ne oranda önceleyen ve güçlendirmeyi hedefleyen bir reform olduğunu tartışmaya açmaktır. SDP ile gerçekleştirilen yapısal ve uygulamaya dönük reformlara rağmen, Türkiye’nin birinci basamak sağlık hizmeti diğer Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında yapısal özellikler ve uygulama özellikleri bakımından yeterli düzeyde değildir. Türkiye’de birinci basamağın temel sorunları sayıca ve nitelik olarak yetersiz insangücü, aile hekimi başına düşen hasta sayısının yüksekliği, mutlidisipliner ve ekip çalışmasını destekleyecek uygulamaların azlığı, sivil toplum kuruluşları (STK) başta olmak üzere paydaşlarca dile getirilen BB politikalarının geliştirilmesine yönelik önermelerin dikkate alınmamasıdır. Ek olarak sağlık hizmetinin asıl koordinatörü işlevini gerçekleştirebileceği ortamın aile hekimine sağlanmaması, ilk temas noktası olarak alternatifsiz bir BB’ın var edilememiş olması, BB sağlık hizmetlerinin kapsamında önemli genişlemelere ihtiyaç duyulması, mesai dışı aile hekimliği hizmet ihtiyacının yönetilememesi diğer önemli sorunlardır. Sonuç olarak, SDP reformları birinci basamak odaklı değil, uzmanlaşma ve teknolojiyi destekler görünmektedir. Bu durum birinci basamağın sağlık sisteminin adeta “sosu” haline dönüşerek işlevsizleşmesi ve sağlık maliyetlerinin artması riskini içinde taşımaktadır.

Equity in utilization of health care services in Turkey: an index based analysis

“…However, GP services for Turkey are far from their counterpart services in other European countries. The main problem is an inadequate work force, high numbers of patients per GP and the lack of multidisciplinary implementation (27,28). In contrast to GP services, specialist care and inpatient care are subject to payment.…”

Why do patients with minor complaints choose emergency departments and does satisfaction with primary care services influence their decisions?

“…Apart from this, 9% of patient family physicians who were outside of the Bursa province may have contributed to this increase. In one study, it was reported that family physicians were not eager to deal with guest patients (Akman, 2014). If so, it would not be surprising that the patients referred themselves to hospitals.…”

“…In Turkey, following pilot schemes, family medicine has begun to be applied throughout the country since 2010 (Akman, 2014). The determinants of medical service quality in Turkey have been affected positively with the family practice system (Hone et al ., 2017).…”

Assessment of Unmet Healthcare Needs of Therapeutic Health Services in Patients Who Apply to the Educational Primary Care Center

“…Aynı zamanda KH hizmetlerinin yeterli olmadığı ve SDP öncesine göre pek ilerleme kaydedilmediği bildirilmiştir. 20…”