201Huntington Hastalığında Toksisite Mekanizmaları ve NMDAR-Aracılı Eksitotoksisitede Poliaminlerin Rolü Ö ÖZ ZE ET T Huntington hastalığı, istemsiz koreik hareketler, bilişsel kayıplar ve psikolojik bozukluklarla karakterize edilen, otozomal dominant geçişli, geç başlangıçlı ve ölümcül bir hastalıktır. Hastalığa sebep olan mutasyon, IT-15 geninin birinci eksonunda tekrar eden CAG bazlarının sayılarındaki artıştır. Mutant genin ifadesi, striyatal gamma aminobütirik asit ileten (GABA-erjik) orta boy dikensi nöronların seçimli ölümüne neden olur. Mutant huntingtin (htt) proteininin konformasyonu, protein yıkımı ve übikütin-proteozom sistemi (UPS), gen yazılımı düzenlemelerin-deki değişimler ve eksitotoksisite, nörodejenerasyonun moleküler mekanizmaları arasındadır. Uyarıcı kimyasalların aşırı miktarı hücreleri sürekli uyararak hassas hücrelerin eksitotoksik ölüm-lerine sebep olurlar. Glutamat da bazal gangliyadan salınan uyarıcı nörotransmiterlerden biridir. Huntington hastalığında striyatal nöronların kaybedilmesi glutamat reseptörü aracılı eksitotoksisitenin patogenezde etkili olabileceğine işaret eder. İyonotrofik glutamat reseptörleri (iGluR) arasın-dan biri olan N-metil-D-Aspartat reseptörleri (NMDAR)'nin uyarılması ve bunu takiben nükleer faktör kappa B (NF ± B) yazılım faktörünün aktivasyonu nöronal ölüm ile sonuçlanır. NMDAR, glutamat bağlanma bölgelerine ek olarak poliamin bağlanma bölgeleri de içerir. Poliaminlerin mutant htt proteininin, NMDAR ve NF ± B yazılım faktörü ile ayrı ayrı ilişki içerisinde olması, bu proteinin, Huntington hastalığında meydana gelen nörodejenerasyonda merkezi bir rol oynayabileceğini düşündürmektedir. Bu nedenle, Huntington hastalığında poliamin metabolizmasının detaylı araştı-rılması ve anlaşılması hastalığın tedavisinde yeni yaklaşımlar üretilmesini sağlayacaktır.A An na ah ht ta ar r K Ke el li im me el le er r: : Huntington hastalığı; NR2A NMDA reseptörü; reseptörler, glutamat; poliaminler A AB BS ST TR RA AC CT T Huntington's Disease is an autosomal dominant, late onset and fatal disorder characterized by involuntary choreic movements, cognitive dysfunction and psychological disturbances. The causative mutation is the expansion of the CAG repeats in the first exon of the IT-15 gene. Mutant gene expression causes selective death of striatal gamma aminobutyric acid releasing (GABA-ergic) medium size spiny neurons. Changes in the conformation of the mutant huntingtin (htt) protein, proteolysis and ubiquitin-proteasome system (UPS), transcriptional disregulation and excitotoxicity are among the molecular mechanisms of neurodegeneration. Excess amounts of excitatory chemicals continuously stimulate the cells and cause excitotoxic death of vulnerable cells. Glutamate is one of the excitatory neurotransmitters released from basal ganglia. The striatal neuron loss in Huntington's Disease points out that glutamate receptor mediated excitotoxicity may play a role in the pathogenesis. Excitation of N-methyl-D-Aspartate receptors (NMDARs), which belong to ionotrophic glutamate recept...