Search citation statements
Paper Sections
Citation Types
Publication Types
Relationship
Authors
Journals
Topraksız tarım teknikleri serada toprak yorgunluğu nedeniyle vazgeçilmez bir yöntemdir. Tarımda ileri ülkelerde %100’lere yakın oranda bu teknikle üretim yapılmaktadır. Bu konuda üretim maliyetini önemli derecede etkileyen unsurlardan birisi katı ortamdır. Katı ortam kültüründe en yaygın ve kullanışlı materyallerden biri kokopit olmasına ragmen bu materyalin temininde dışa bağımlı olmak önemli bir sorundur. Atık mantar kompostu; lignoselülozik (buğday, talaş, pirinç samanı ve mısır koçanı vb.) ve organik (protein, karbonhidratlar vb.) materyaller, artık mantar miselleri ve besin maddelerinin (azot, fosfor, potasyum vb.) karışımından oluşan mantar endüstrisinin organik toprak benzeri atığıdır. Mantar üretim süreci sonunda ortaya çıkan bu materyal atık olarak nitelendirilir ve kullanım alanı sınırlıdır. 1 kg mantar üretimi sonucunda yaklaşık 2.5-5 kg kadar atık mantar kompostu ortaya çıkabilmektedir. Avrupa’da her yıl üç milyon tondan fazla kullanılmış mantar kompostunun çıktığı bildirilmektedir. Atık mantar kompostu günümüzde yaygın olarak atık alanlarına atılarak veya yakılarak ortadan kaldırılmaya çalışılmaktadır. Bu durum çevre ve hava kirliliği gibi önemli bir problem oluşturmakta, insan sağlığını da olumsuz etkilemektedir. Atık mantar kompostunun farklı alanlarda değerlendirilmesi, ekonomiye kazandırılması büyük önem taşımaktadır. Fiziksel özellikleri ve besin içeriği nedeniyle kullanılmış mantar kompostunun bitkisel üretimde yetiştirme ortamı olarak kullanılma potansiyeli oldukça büyüktür. Ancak atık sonrası bir takım işlemlerden geçirilmesi ve düzenlenmesi gereklidir. Günümüzde önemi daha da ortaya çıkan topraksız tarım sistemlerine atık mantar kompostunun ortam materyali olarak kazandırılması ekonomiye hem katma değer sağlaması hem de çevre kirliliğinin önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada atık mantar kompostunun topraksız tarımda ortam materyali olarak kullanılabilme olanakları ve özellikleri bilimsel çalışmalar ışığında tespit edilmiştir.
Topraksız tarım teknikleri serada toprak yorgunluğu nedeniyle vazgeçilmez bir yöntemdir. Tarımda ileri ülkelerde %100’lere yakın oranda bu teknikle üretim yapılmaktadır. Bu konuda üretim maliyetini önemli derecede etkileyen unsurlardan birisi katı ortamdır. Katı ortam kültüründe en yaygın ve kullanışlı materyallerden biri kokopit olmasına ragmen bu materyalin temininde dışa bağımlı olmak önemli bir sorundur. Atık mantar kompostu; lignoselülozik (buğday, talaş, pirinç samanı ve mısır koçanı vb.) ve organik (protein, karbonhidratlar vb.) materyaller, artık mantar miselleri ve besin maddelerinin (azot, fosfor, potasyum vb.) karışımından oluşan mantar endüstrisinin organik toprak benzeri atığıdır. Mantar üretim süreci sonunda ortaya çıkan bu materyal atık olarak nitelendirilir ve kullanım alanı sınırlıdır. 1 kg mantar üretimi sonucunda yaklaşık 2.5-5 kg kadar atık mantar kompostu ortaya çıkabilmektedir. Avrupa’da her yıl üç milyon tondan fazla kullanılmış mantar kompostunun çıktığı bildirilmektedir. Atık mantar kompostu günümüzde yaygın olarak atık alanlarına atılarak veya yakılarak ortadan kaldırılmaya çalışılmaktadır. Bu durum çevre ve hava kirliliği gibi önemli bir problem oluşturmakta, insan sağlığını da olumsuz etkilemektedir. Atık mantar kompostunun farklı alanlarda değerlendirilmesi, ekonomiye kazandırılması büyük önem taşımaktadır. Fiziksel özellikleri ve besin içeriği nedeniyle kullanılmış mantar kompostunun bitkisel üretimde yetiştirme ortamı olarak kullanılma potansiyeli oldukça büyüktür. Ancak atık sonrası bir takım işlemlerden geçirilmesi ve düzenlenmesi gereklidir. Günümüzde önemi daha da ortaya çıkan topraksız tarım sistemlerine atık mantar kompostunun ortam materyali olarak kazandırılması ekonomiye hem katma değer sağlaması hem de çevre kirliliğinin önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada atık mantar kompostunun topraksız tarımda ortam materyali olarak kullanılabilme olanakları ve özellikleri bilimsel çalışmalar ışığında tespit edilmiştir.
Concerns over dried product quality and energy consumption have prompted researchers to explore integrated techniques for improving quality and reducing energy use. This study investigates the effect of gamma irradiation pretreatment (0, 1.2, 2.4, and 3.6 kGy) on button mushroom slices, followed by thin-layer drying at 50, 60, and 70 °C. The results indicated that increasing irradiation dose and drying temperature significantly reduced drying time. The Midilli model provided the best fıt to the drying data (R2 = 0.9969–0.9998). Artificial neural networks (ANN) accurately predicted moisture variations, achieving R2 = 0.9975 and RMSE = 0.0220. The Support Vector Machine (SVM) algorithm, employing the Pearson universal kernel in normalized mode, also performed well, with R2 = 0.9939 and RMSE = 0.0344. Similarly, in the k-nearest neighbors (kNN) algorithm with three neighbors (k = 3), the R2 and RMSE values were 0.9888 and 0.0458, respectively. Gamma irradiation enhanced the effective diffusion coefficient (Deff) to 10.796 × 10−8 m2/s, and reduced activation energy (Ea) to 11.09 kJ/mol. The highest heat utilization efficiency (41.1%) was observed at 3.6 kGy and 50 °C. These findings highlight the potential of integrating gamma irradiation pretreatment and advanced drying techniques to optimize energy use and improve the quality of dried mushroom slices.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.