Tax expenditures w gminach województwa wielkopolskiego

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie zróżnicowania przestrzennego tax expenditures w gminach województwa wielkopolskiego oraz zidentyfikowanie czynników wpływających na to zróżnicowanie. Tax expenditures należy rozumieć jako utracone dochody podatkowe związane z zastosowanymi preferencjami podatkowymi. Badaniem objęto cztery podatki lokalne, tj. podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny oraz podatek od środków transportowych, w odniesieniu do których gminom przysługuje ograniczone władztwo podatkowe. W analizie empirycznej wykorzystano modele panelowe, a badaniem objęto 226 gmin województwa wielkopolskiego w latach 2013–2022. Badania pokazały, że gminy województwa wielkopolskiego w różnym stopniu stosują preferencje podatkowe, co przekłada się na zróżnicowane kwoty utraconych dochodów podatkowych. W latach 2013–2022 kwota tax expenditures wyniosła 5,2 mld zł, co stanowiło 5,6% dochodów własnych. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na zróżnicowanie tax expenditures w gminach województwa wielkopolskiego były polityka podatkowa prowadzona w gminach sąsiednich oraz zamożność gminy. Decyzje o wprowadzeniu preferencji podatkowych podjęte w danej jednostce są odpowiedzią na to, co dzieje się w jednostkach sąsiednich. Stosowanie tax expenditures wynika więc z chęci utrzymania i zwiększenia kapitału politycznego, co najlepiej wyjaśnia koncepcja yardstick competition. Im bardziej zamożna jest gmina, tym w większym zakresie stosuje tax expenditures. W rezultacie władze gmin za pomocą preferencji podatkowych starają się konkurować z gminami sąsiednimi.