Tedaviyi Ret Kararı Sonrası Ölüm Olgusundan Yola Çıkarak Etik ve Hukuki Sorunların Tartışılması

Abstract

Bu makalede yaşlı özerkliği, vekil onam, vekil onamın sınırları, tam ve geçerli aydınlatılmış onam elde etme/edememe, aydınlatılmış ret ve hasta/hasta yakını arasında güvene dayalı ilişkiyi zedeleyen durumlar gibi çok sayıda etik konuyu barındıran bir olgunun etik analizine yer verilecektir. Olguda trafik kazasına bağlı travmatik subaraknoid kanama gelişen 84 yaşında kadın hastaya operasyon önerilmekte başlangıçta bilinci açık olan hastadan onam alınamadan hastanın bilinci kapanmakta ve hastanın yasal temsilcisi tarafından hastaya tedavi seçeneği olarak önerilen cerrahi girişim ret edilmektedir. Hasta vekilinin tedaviyi ret kararının ardından 62 saat sonra hasta hayatını kaybeder ve tedaviyi ret eden yakınları bu gelişmeden sonra ölüme sebep oldukları gerekçesiyle tedavi ekibinde yer alan hekimler hakkında savcılığa şikâyette bulunur. Adli tıptan otopsi talep edilen olgunun, barındırdığı çok sayıdaki etik konuların tartışılmasının bu tür durumlarla karşı karşıya kalan klinisyenlere örnek oluşturması amacıyla klinik etik açısından değerlendirmenin literatüre katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Özellikle ülkemizde yaşlı hastalara uygulanan cerrahi işlemlerin sayısı giderek artış göstermekte ve yaşlı hasta gurubunda aydınlatılmış onam sürecinde birçok zorluk yaşanmaktadır. Bu çalışmada, yaşlı nüfusun artması ile giderek daha büyük bir sorun haline gelen aydınlatılmış onam sürecindeki zorluklara da dikkat çekmeyi amaçladık.