Ters ilaç reaksiyonu olarak ilaçlarla indüklenen parkinsonizm

Abstract

G RBugün toplumun yakla k % 0,1'inde görülen Parkinson hastal ilk defa 1817'de James Parkinson taraf ndan bildirilmi ve "titremeli felç" olarak tan mlam t r. Genellikle orta ya la beraber görülen dopaminerjik nöronlar n harabiyetinden kaynaklanan bir progresif nörodejeneratif hastal kt r. Parkinson hastal üst beyin sap böl-gesinde yer alan "substantia nigra" hücrelerinin azalmas ndan ileri gelir. Bu hücreler "dopamin" salg lar, depolar ve dopamin nörotransmitter olarak ön beyindeki "striatum" denilen bölgede sinir hücreleriyle kurulan ba lant da kullan l r. Substantia nigra hücreleri hasara u rarsa dopamin yap p depolayamazlar ve sonuç olarak striatumda dopamin eksilir. Bu hücre hasar % 80 gibi ciddi boyutta oldu unda Parkinson hastal belirtileri ortaya ç kmaya ba lar (1).Hastal kta görülen temel bozukluk tremor, kaslarda rijidite ve hareketlerin yava lamas d r. Titreme ilk olarak tek elde görülür, zamanla ayn taraftaki baca a ve kar ele geçebilir. S kl kla hastal ktan vücudun bir yar s bask n olarak etkilenir. Mimik ve jestler silinir, donuk, anlams z çehre (maske yüzü) vard r. Hasta harekete ba lamakta güçlük çeker, cildi ya lan r ve hastalar n %40' nda bunama görülür. Birincil ya da idiyopatik, ikincil ya da semptomatik parkinsonizm, Parkinson+sendromlar ve kal tsal-dejeneratif hastal klarla birliktelik gösteren grup olmak üze-re dört s n fta ele al nmaktad r. E er Parkinson hastal spontan geli iyorsa "idiyopatik Parkinson hastal ", sebebin belli oldu u durumlarda ise "ikincil (semptomatik) parkinsonizm" veya "Parkinsonien sendromlar" olarak adland r lmaktad r (2).Parkinsonizmin çok say da nedeni vard r: genetik, geçirilmi beyin enfeksiyonlar (örne in, viral ansefalit), ateroskleroz, travma, zehirlenmeler, tümörler, çe itli toksik maddelere temas (örne-in, 1-metil-4-fenil-1,2,3,6-tetrahidropiridin [MPTP], eroin) ve baz ilaçlar n kullan m (3).Bu derleme kapsam nda "ikincil (semptomatik) parkinsonizm"e neden olan ilaçlardan bahsedilecektir. Parkinson hastal n indükleyen ilaçlar