Tersane İşletmelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Performansının Değerlendirilmesi: Yalova Tersaneler Bölgesinde Bir Uygulama

Abstract

Diğer taşımacılık türlerine göre çok fazla avantaj barındıran deniz ticaretininin önemi ülkeler için her geçen gün atmaktadır. Bu artışla ülkelere döviz girdisini sağlayan, istihdamı artıran ve teknolojiyi zorunlu kılan gemi inşa sanayi ön plana çıkmakta ve ülkeler için bir gereklilik haline gelmektedir. Dizayn, malzeme tedariği, raspa, boya, donatım, test etme, teslimat gibi çeşitli sanayi kolunu bünyesinde barındıran tersane sektörünün her geçen gün daha gelişmesi ve aktif çalışması istihdam sayılarının artışını da beraberinde getirmektedir. Tersanelerde daha çok personel çalışmakta bu sebeple insan hatasının oranı artmaktadır. Hatalarla beraber maddi ve manevi kayıplar yaşanmakta, işçi yaralanmaları ve ölümleri artmaktadır. Sıkışma, patlama, yüksekten düşme gibi tehlikeli olaylar bu yaralanma ve ölümlerin başlıca sebeplerindendir. Tüm bu kayıpları yaşatan olayların sonucunda İSG ön plana çıkıp zorunlu hale gelmektedir. Bu kapsamda, çalışmanın amacı, tersane işletmelerinde İSG performansının değerlendirilmesi ve Yalova Tersaneler Bölgesi’nde faaliyette bulunan tersanelerin İSG performans sıralamasını yapmaktır. Bu amaca yönelik olarak da çalışmada hibrit olarak Entropi ve TOPSIS yöntemleri kullanılmıştır. (K1) Çalışanların kişisel koruyucu ekipman kullanması, (K2) Çalışanların risk azaltıcı iş uygulamalarına katılımı (çalışanların güvenlik uyumu), (K3) Çalışanların sağlık ve güvenlik bilgisi iletişimi (güvenlik iletişimi), (K4) Çalışanların hak ve sorumluluklarını yerine getirmesi (kazaların/olayların raporlanması), (K5) Çalışanların almış olduğu İSG eğitimlerinin kalitesi, (K6) İş kazalarının sayısının azlığı, (K7) Maddi zararın azlığı, (K8) Çalışanların iş motivasyonunun yüksek olması, (K9) Devamsızlık / kayıp iş günü sayısının azlığı, (K10) Kazaya ramak kala sayısının az olması derecelendirme ölçeğinde kriterler olarak belirlenmiştir. Bu kriterlere ait sayısal veriler farklı tersanelerde görev yapan beş iş güvenliği uzmanına derecelendirme anketi yapılarak elde edilmiş ve Entropi yöntemiyle kriter ağırlıkları hesaplanmıştır. Hesaplanan kriter ağırlıklarına göre de TOPSIS yöntemiyle beş tersane işletmesinin İSG performansı değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre performansı yüksek çıkan tersanelerde İSG tedbirlerinin daha iyi uygulandığı gözlenmiştir. Çalışma sonucunda (K6) iş kazalarının sayısının azlığı kriteri en önemli kriter olarak belirlenmiştir. (K7) maddi zararın azlığı ise önemi en az kriter olarak belirlenmiştir.