The Effect of Non-pharmacological Combine Treatment Methods on Serum Beta-Endorphin Level, Pain, Depression, Sleep Quality and Functional Status in Patients with Fibromyalgia

Abstract

Bu çalışmanın amacı Fibromiyalji Sendromu (FMS) tedavisinde kullanılan non-farmakolojik kombine tedavi metodlarının (fizik tedavi + balneoterapi, fizik tedavi + balneoterapi + aerobik egzersiz) etkinliğini serum β-Endorfin, ağrı, depresyon, uyku kalitesi ve fonksiyonel durumu değerlendirerek karşılaştırmaktır.Yöntemler: Çalışmaya FMS tanısı almış 60 kadın hasta ve 30 sağlıklı kadın gönüllü dahil edildi. FMS›li hastalar rastgele 30 kişiden oluşan iki eşit gruba ayrıldı. İlk hasta grubuna fizik tedavi ve balneoterapi uygulanırken, ikinci gruba fizik tedavi, balneoterapi ve aerobik egzersiz programı uygulandı. FMS hastaları tedavi öncesi ve sonrası, ağrı için Görsel Analog Skala (GAS), Fibromiyalji Etki Anketi (FEA), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) anketleriyle değerlendirildi. Serum β-Endorfin seviyeleri, sağlıklı kontrol grubunda bir kez, FMS hastalarında tedavi öncesi ve sonrası iki kez ölçüldü.Bulgular: FMS'li hasta gruplarında β-Endorfin düzeyi sağlıklı kontrol grubuna göre daha düşüktü ve bu istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.001). Fizik tedavi ve balneoterapi alan FMS'li grubunun ve fizik tedavi, balneoterapi ve aerobik egzersiz tedavisi alan FMS'li grubunun tedavi sonrası β-Endorfin düzeyleri tedavi öncesine göre daha yüksekti ve bu fark istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.001). Bununla birlikte fizik tedavi, balneoterapi ve aerobik egzersiz tedavisi alan FMS'li grupta fizik tedavi ve balneoterapi alan FMS'li gruba oranla tedavi sonrası β-Endorfin düzeyi daha yüksekti ve bu istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.001). Her iki hasta grubunda, tedavi sonrası FEA, GAS, BDÖ ve PUKİ puanları tedavi öncesine göre azalmıştı ve bu istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0.001).Tartışma: FMS hastalarında serum β-Endorfin düzeylerinin sağlıklı kontrollerden düşük bulunması ve tedavide fizik tedavi, aerobik egzersiz ve balneoterapi gibi nonfarmakolojik yöntemlerin etkili olduğunun gösterilmesi FMS etiyopatogenezi ve tedavisi ile ilgili ileri klinik çalışmalar için yol gösterici olabilir.