Wiadomości o życiu św. Melanii czerpiemy z życiorysu (w dwóch redakcjach, greckiej i łacińskiej) napisanego przez prezbitera Geroncjusza po roku 452. Św. Melania Młodsza urodziła się w Rzymie w 383 lub 385 roku, w zamożnej rodzinie Waleriuszy (gens Valeria). Była córką senatora Waleriusza Publicoli i Albiny Ceionia oraz wnuczką Melanii Starszej. W wieku 14 lat decyzją rodziców została żoną swego kuzyna, 17-letniego Waleriusza Pinianusa. Melania pragnęła prowadzić życie ascetyczne, do czego nieustannie zachęcała też swojego męża. Po śmierci dwójki dzieci wspólnie z mężem podjęli decyzję o życiu w ascezie. Sprzedali kolejno posiadłości rozrzucone po całym świecie, a pieniądze rozdawali na jałmużnę. Po opuszczeniu Rzymu udali się do św. Paulina w Noli, następnie do Afryki, gdzie spotkali się ze św. Augustynem. Po siedmiu latach pobytu w Afryce udali się do Ziemi Świętej. Melania ufundowała tam co najmniej dwa klasztory. Na Górze Oliwnej Melania spędziła kilka lat, żyjąc w surowej ascezie. Odbyła też podróż do Egiptu, gdzie odwiedziła najbardziej znane ośrodki życia monastycznego i pustelniczego. Zmarła 31 grudnia 439 roku w opinii świętości. W 1907 roku Pius X zatwierdził jej kult liturgiczny.