Samenvatting De concentratie van de behandeling van peniskankerpatiënten in het Antoni van Leeuwenhoek heeft zich in een periode van ongeveer 10 jaar voltrokken, zonder bemoeienissen van welke instantie dan ook. Deze ongedwongen verandering in de behandelpraktijk van urologen in Nederland is het resultaat van door collegae erkende expertise, gebaseerd op veelvuldig gepubliceerd en uitgedragen onderzoek. Deze concentratie heeft geresulteerd in: 1) De kwaliteit van de zorg is toegenomen en behoort wereldwijd tot de beste, afgaande op de overlevingscijfers. 2) De concentratie van patiënten heeft de mogelijkheden geschapen om onderzoek te doen naar: a) de effectiviteit van de behandeling, b) de introductie van nieuwe behandelingen en c) onderzoek naar de oorzaak van peniscarcinoom. Daarnaast heeft de concentratie van patiënten bijgedragen aan de wereldwijde discussie over centralisatie. De behandeling van het peniscarcinoom in ons land kan als voorbeeld dienen van hoe concentratie gunstig kan uitpakken voor de kwaliteit van de zorg. Als zodanig kan de behandeling dienen als een voorbeeld voor centralisatie bij andere typen tumoren, indien aan de voorwaarden van algemeen erkende expertise wordt voldaan.
The treatment of penis cancerAn example for centralization?Abstract Within a period of 10 years we have witnessed a change in the referral pattern of penis cancer patients. Almost 75% of Dutch penis cancer patients are being referred to the Netherlands Cancer Institute Antoni van Leeuwenhoek. This was not due to a deliberate health policy, but a voluntary change due to recognized expertise based on extensive presentations and publications of the department. This concentration has resulted in: 1) Increase of the quality of care as seen by increased survival figures. 2) The concentration of penis cancer patients in one institute has led to analyses of the results of the various treatments and led to improvements of the treatment worldwide.3) The concentration of patients was also instrumental in the initiation of research into the etiology of penis cancer and quality of life. The treatment of penis cancer in the Netherlands can be exemplary for the effects of centralization, assuming that the conditions for recognized expertise are present.