Zakaźne zapalenie oskrzeli (Infectious bronchitis -IB) jest wirusową, wysoce zaraźliwą chorobą kur. Wirus zakaźnego zapalenia oskrzeli (IBV), który jest przedstawicielem rodziny Coronaviridae (materiał genetyczny stanowi jednoniciowy RNA), należy do wirusów ptasich, często zmieniających swoje właściwości genotypowe, antygenowe, tropizm tkankowy, patogenność, a przez to formę samej choroby. W zależności od tropizmu tkankowego oraz potencjału terenowych szczepów IBV do wywoływania zmian anatomopatologicznych w różnych narządach wewnętrznych makroorganizmu do dnia dzisiejszego wyróżnić można kilka postaci IB, takich jak: oddechowa, nerkowa, rozrodcza, mięśniowa czy pokarmowa (4,10,14,28,29,34,35). Główny mechanizm zmienności IBV polega na mutacjach w obrębie genu kodującego zewnątrzo-toczkowy glikopolipeptyd S1, które doprowadzają do zmiany jego struktury antygenowej. Biorąc pod uwagę fakt, że podjednostka S1 IBV jest odpowiedzialna za tropizm tkankowy wirusa oraz stymulację swoistych mechanizmów immunologicznych, wyżej wymienione zjawiska wpływają na obserwowane często przypadki przełamywania odporności poszczepiennej, w stadach kur o różnej użytkowości, przez terenowe szczepy IBV (34). Stowarzyszenie do spraw zdrowia zwierząt w USA (United States Animal Health Association) umieściło IB na 5. miejscu wśród chorób przynoszących największe straty w przemyśle drobiarskim w 2014 r.Niniejsze opracowanie ma na celu przedstawienie reakcji immunologicznych zachodzących w przebiegu zakaźnego zapalenia oskrzeli kur ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów lokalnej odporności górnych dróg oddechowych (GDO). Natomiast po informacje dotyczące historycznej oraz obecnej sytuacji epidemiologicznej, jak również mechanizmów zmienności IBV oraz perspektyw immunoprofilaktyki swoistej IB odsyłamy czytelnika do artykułów przeglą-dowych, skupiających się na wybranej problematyce tej jednostki chorobowej (1,8,18,19,34,36).
Odporność ogólnoustrojowaWykazano, że w przebiegu zakażenia oraz po szczepieniu przeciwko IB dochodzi do stymulacji komór-kowej i humoralnej odporności ogólnoustrojowej oraz lokalnej w GDO.IBV charakteryzują się wysoką immunogennością, czego wyrazem między innymi jest stymulacja produkcji swoistych przeciwciał, które w surowicy mogą