The Principle of Justification in Administrative Law and the Legal Protection It Provides

Abstract

Gerekçe ilkesi idari işlem açısından oldukça önemlidir. Bu önem, öncelikle hukuk devleti ilkesi ile gerekçe ilkesinin yakın ilişkisinden kaynaklanır. Gerekçe ilkesi, idare ve birey arasındaki ilişkiye de yön veren bir unsurdur. Gerekçe ilkesi, idareyi hukuk devletine yaklaştırarak bireyi idarenin karşısında tebaa olmaktan çıkarır. Sadece bu sonuç bile gerekçe ilkesini diğer idari usul ilkelerinin arasında farklı bir yere taşır. Bu noktada gerekçe ilkesinin yasal bir düzenlemesinin olup olmaması sorunu karşımıza çıkar. Türk idare hukukunda idari usule ilişkin genel ya da özel bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Esasen bir yasal düzenleme ihtiyacı olmaksızın 1982 Anayasasının 2. maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesi gerekçe ilkesinin yasal dayanağı olarak kabul edilebilir. Gerekçe ilkesi hukuk devleti ilkesinin bir sonucu ve gereği olduğu düşünüldüğünde aslında bu sonuç kaçınılmaz olacaktır. Diğer taraftan gerekçe ilkesinin idarenin takdir yetkisini sınırlandırması gibi bir sonucu da bulunmaktadır ki bu da yine hukuk devleti ilkesi ile ilişkili ve hukuk devleti ilkesinin bir sonucudur.