Samenvatting Toepassing van een hypothesentoetsend model in de praktijk kan tot procedurele kwaliteitsverbetering leiden. Na de verschillende stappen van zo'n model te hebben besproken, worden drie redenen voor de toepassing ervan gegeven. Allereerst zou dit tot een verhoging van de wetenschappelijke kwaliteit van de diagnostiek leiden, omdat het proces systematischer verloopt en het beslissingsproces inzichtelijker wordt. Voorts krijgen foutenbronnen minder de kans om invloed uit te oefenen tijdens het complexe diagnostische proces. Zo zouden diagnosten de waarschijnlijkheden van hun oordelen juister inschatten en hun eerste indruk, indien noodzakelijk, bijstellen. Ten derde bevordert het model een behandelingsgerichte diagnostiek door de verklaringsgerichte werkwijze en door de fase van indicatiestelling.
Keywords diagnosis Á hypothesis testing
InleidingEen van de belangrijkste ontwikkelingen van de laatste tijd in de hulpverleningspraktijk aan kinderen is de sterke opleving van de belangstelling voor diagnostiek. In het bijzonder is men geı¨nteresseerd in het proces dat tot diagnostische beslissingen leidt: wat is de aard van dat proces en wat is de rol daarin van de diagnost als beoordelaar en beslisser? Werd diagnostiek in het verleden vaak gelijkgesteld aan het afnemen van diagnostische instrumenten, tegenwoordig beschouwt men haar als een complex proces van aanmelding tot en met advisering. Het onderkennen van de noodzaak tot een meer systematisch en doelgericht diagnostisch denken gaat hiermee gepaard. Doel is een diagnostisch proces dat op wetenschappelijk verantwoorde wijze verloopt.Een manier om de wetenschappelijke kwaliteit van de diagnostiek te verhogen, is het hanteren van een diagnostisch model waarin bepaalde wetenschappelijke regels toepasbaar zijn gemaakt. Een aantal diagnostische modellen, de zogenaamde hypothesentoetsende modellen, is gebaseerd op de grondfiguur van het wetenschappelijk probleemoplossend denken: de empirische cyclus van De Groot (1961). Deze modellen beschrijven de wijze waarop een diagnost vermoedens of hypothesen omtrent de aard en de verklaring van problemen dient te formuleren en te toetsen met het oog op het oplossen van die problemen.Wetenschappers en docenten zijn het erover eens dat diagnostiek op een verantwoorde wijze dient te geschieden en dat hypothesentoetsende modellen hieraan een bijdrage kunnen leveren (De Bruyn, 1984, 1985Rispens, Carlier & Schoorl, 1984, 1990Stevens, 1982 en Van Strien, 1984. Vooralsnog heeft deze opvatting weinig effect gehad op de diagnostische praktijk. Het diagnostische proces in de jeugdhulpverlening verloopt zelden systematisch en volgens methodologische regels. Dit is een ongewenste situatie omdat beslissingen gebaseerd op diagnostisch onderzoek verregaande gevolgen voor de clie¨nt en andere betrokkenen kunnen hebben.Hypothesentoetsende modellen zijn didactisch waardevol gebleken vanwege hun verhelderende en systematiserende werking. Om dezelfde reden kan toepassing van N.K. Pameijer (*) Dank aan prof. dr. E.E.J. De Bruyn, dr. P.J. d...