Η λοίμωξη από τον ιό HIV είναι σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο. Η πρόοδος στη θεραπεία της νόσου έχει αλλάξει τη φυσική πορεία της λοίμωξης από τον ιό HIV και από μια θανατηφόρα ανίατη ασθένεια της έχει προσδώσει χαρακτηριστικά μιας «θεραπεύσιμης χρόνιας ασθένειας». Αρκετά υψηλά επίπεδα συμμόρφωσης (> 95%) στη φαρμακο-θεραπεία κατά του ιού HIV είναι απαραίτητα για να επιτευχθεί και να διατηρηθεί η πλήρης και παρατεταμένη ιογενής καταστολή αποτρέποντας την εξέλιξη της νόσου και του θανάτου και ελαχιστοποιώντας τη μολυσματικότητα. Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό το ποσοστό συμμόρφωσης είναι πολύ υψηλότερο από αυτό που απαιτείται για την αποτελεσματική θεραπεία των περισσότερων άλλων μακροχρόνιων θεραπειών (περίπου 70%). Ωστόσο, πολλοί ασθενείς με HIV λοίμωξη δεν κατάφεραν να επιτύχουν ή να διατηρήσουν τα κατάλληλα επίπεδα συμμόρφωσης που απαιτούνται για να διασφαλιστεί ηπαρατεταμένη ιική καταστολή, αν και τα τρέχοντα σχήματα αντιρετροϊκής θεραπείας θεωρούνται ευκολότερα από αυτά του παρελθόντος. Η ελλιπής συμμόρφωση μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, διότι μειώνει το ανοσολογικό όφελος, αυξάνει την εισαγωγή στο νοσοκομείο και τη διάρκεια της νοσηλείας, και έχει συσχετιστεί με την ανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών του ιού σε αντιρετροϊκά φάρμακα.Η συμμόρφωση θεωρείται περίπλοκη συμπεριφορά, επηρεασμένη από ένα ευρύ φάσμα παραγόντων, οι οποίοι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε: κοινωνικοδημογραφικούς, σχετικούς με την υγεία, σχετικούς με τη θεραπεία, σχετιζόμενους με τον ασθενή και διαπροσωπικούς παράγοντες. Η ελλιπής συμμόρφωση είναι μία από τις πιο σημαντικές προκλήσεις για την επιτυχή μακροπρόθεσμη διαχείριση της HIV λοίμωξης και η αιτιολογία της είναι πολύπλευρη. Παρόλο που υπάρχουν σημαντικές πληροφορίες στη βιβλιογραφία σχετικά με τηνελλιπή συμμόρφωση στη φαρμακοθεραπεία HIV, δεν υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα δεδομένα για την Ελλάδα. Επίσης, το θέμα έχει επίκαιρο χαρακτήρα δεδομένης της κοινωνικο-οικονομικής κρίσης που κορυφώθηκε στην Ελλάδα κατά τη δεκαετία 2010-2020, δηλαδή δύο παραμέτρων οι οποίες σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία επηρεάζουνποικιλοτρόπως πολλούς προσδιοριστικούς παράγοντες που σχετίζονται με τη συμμόρφωση ασθενών κατά την αντιρετροϊκή αγωγή.ΣΚΟΠΟΣΣκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να καταγραφεί ο βαθμός συμμόρφωσης οροθετικών ατόμων στην αντιρετροϊκή θεραπεία και να διερευνηθεί ο ρόλος των κοινωνικό - δημογραφικών χαρακτηριστικών, των κλινικών - φαρμακευτικών χαρακτηριστικών, της κοινωνικής υποστήριξης, της κατάθλιψης και της ποιότητας ζωής στο επίπεδο συμμόρφωσης των οροθετικών ατόμων στην αντιρετροϊκή θεραπεία.ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙΓια την διερεύνηση των υποθέσεων διεξήχθη μια συγχρονική μελέτη και αναλυτικότερα μια μίξη μελέτης παρατήρησης και μελέτης συσχετίσεων. Συνολικά στην έρευνα συμμετείχαν 112 οροθετικά άτομα. Χορηγήθηκε ερωτηματολόγιο 26 ερωτήσεων σχετικό με τα δημογραφικά στοιχεία και χαρακτηριστικά που αφορούν την HIV λοίμωξη, την αντιρετροϊκή θεραπεία, τη χρήση ουσιών, αλκοόλ και το κάπνισμα. Για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης στην αντιρετροϊκή θεραπεία χρησιμοποιήθηκε το εργαλείο Simplified Medication Adherence Questionnaire (SMAQ), για την αξιολόγηση της ποιότητας ζωής χρησιμοποιήθηκαν τα εργαλεία WHOQOL–BREF και SF-12, για την αξιολόγηση του επιπέδου κατάθλιψης χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο Beck Depression Inventory ενώ για την διερεύνηση του επιπέδου κοινωνικής υποστήριξης χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο Perceived Available Support. Η δομική εγκυρότητα και η αξιοπιστία των κλιμάκων αξιολογήθηκαν με χρήση διερευνητικής ανάλυσης παραγόντων και του συντελεστήαξιοπιστίας α του Cronbach. Για τη διερεύνηση του κατά πόσο τα κοινωνικό-δημογραφικά χαρακτηριστικά, τα κλινικά χαρακτηριστικά, η κατάθλιψη, η ποιότητα ζωής και η κοινωνική στήριξη επηρεάζουν την συμμόρφωση στην αντιρετροϊκή θεραπεία χρησιμοποιήθηκαν ο έλεγχος ανεξαρτησίας χ2 , ο έλεγχος one-way ANOVA, ο έλεγχος t-test και η λογιστικήπαλινδρόμηση. Η ανάλυση διεξήχθη σε επίπεδο σημαντικότητας α=0.05.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΤα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν ότι περίπου το 60% των ασθενών δεν έδειξαν συμμόρφωση στην αντιρετροϊκή θεραπεία. Επιπλέον, παρατηρήθηκε ότι ο κυριότερος λόγος που δεν συμμορφώνονται στην αντιρετροϊκή αγωγή είναι ότι ξεχνούν να πάρουν τα φάρμακα τους. Ενδεικτικό είναι ότι περίπου το 60% των ασθενών δήλωσαν ότι έχουν ξεχάσει στο παρελθόν τουλάχιστον μια φορά να πάρουν την αγωγή τους. Η διαμονή σε επαρχιακή πόλη και το χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο είναι χαρακτηριστικά που ενισχύουν τη μη συμμόρφωση στην αντιρετροϊκή αγωγή. Η χρήση μαριχουάνας, κοκαΐνης και κεταμίνης αυξάνει την πιθανότητα μη συμμόρφωσης στην αντιρετροϊκή αγωγή. Τέλος, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η αύξηση της έμπρακτης υποστήριξης, η καλύτερη ποιότητα ζωής που σχετίζεται με το περιβάλλον και τα λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψης σχετίζονται με αύξηση της πιθανότητας συμμόρφωσης στην αντιρετροϊκή αγωγή.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑΗ έρευνα ανέδειξε ότι ένα μεγάλο ποσοστό των οροθετικών ατόμων φαίνεται να μην συμμορφώνονται απόλυτα στην αντιρετροϊκή θεραπεία. Επιπλέον απο την έρευνα αναδείχθηκε η σημαντικότητα της καλής ποιότητας ζωής και της κοινωνικής υποστήριξης ως παράγοντες που ενισχύουν την πιθανότητα συμμόρφωσης στην αντιρετροϊκή θεραπεία.