Doğal Beyin Dopingleri: Bitkisel Nootropikler ve Bilişsel Etkileri
Öz
Artan küresel ortalama yaşam beklentisi ile birlikte yaşlı nüfusta ve yaşa bağlı bilişsel bozuklukların prevalansında artış görülmektedir. Bilişsel bozulma; bireysel, ekonomik ve toplumsal yüke neden olan küresel bir sağlık sorunudur. Nootropikler, beyinde dopaminerjik, glutamaterjik/kolinerjik ve serotonerjik sistemleri etkileyerek bilişsel performansı artırmaya yardımcı olan bileşiklerdir. Nootropikler; sentetik ve doğal/bitkisel olmak üzere 2 grupta incelenir. Araştırmalar, sentetik nootropiklerin yan etki insidansını azaltan ve tek başına veya geleneksel ilaçlarla kombinasyon halinde birden fazla yolu hedefleyebilen bitkisel nootropikler üzerinde yoğunlaşmıştır. Bitkisel nootropik ajanlar arasında Ginkgo biloba, Panax quinquefolius, Panax ginseng, Bacopa monnieri, gotu kola (Centella asiatica), aslan yelesi (Hericium erinaceus), kapikacchu (Mucuna pruriens), ashwagandha (Withania somnifera), flavonoidler, sarı kantaron, adaçayı, nane, kafein yer alır. Bitkisel nootropikler, bilişsel işlevler ve nörodejeneratif bozukluklar için etkili bir tedavi olabilir, ancak bu ürünlerin içeriği ve hazırlanışı, genetik, kültürel ve çevresel faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle ürünlerin etkinliği, kalitesi ve güvenilirliğinin artması için standardizasyonun sağlanması önemlidir. Sentetik nootropiklerin aksine bitkisel nootropikler bilişsel fonksiyonlar üzerinde olumlu etkiler gösteren fitokimyasal bileşenler içerir. Bitkisel nootropiklerin kullanımında diyet, ilaç etkileşimleri, hastalık komorbiditeleri ve gebelik gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Anahtar Kelimeler: : Bitkisel nootropikler, bilişsel fonksiyonlar, demans, Alzheimer hastalığı
Natural Brain Dopings: Plant Derived Nootropics and Their Cognitive Effects
Abstract
With increasing global life expectancy, there is an increase in the elderly population and the prevalence of age-related cognitive disorders. Cognitive impairment is a global health problem that causes individual, economic and social burden. Nootropics are substances that help increase cognitive performance by affecting the dopaminergic, glutamatergic/cholinergic and serotonergic systems in the brain. Nootropics are examined in 2 groups as synthetic and natural/plant derived. Research has focused on plant derived nootropics that reduce the incidence of side effects of synthetic nootropics and can target more than one pathway, alone or in combination with traditional medications. Plant derived nootropic agents include Ginkgo biloba, Panax quinquefolius, Panax ginseng, Bacopa monnieri, gotu kola (Centella asiatica), lion's mane (Hericium erinaceus), kapikacchu (Mucuna pruriens), ashwagandha (Withania somnifera), flavonoids, St. John's Wort, sage, peppermint, caffeine. Plant derived nootropics can be an effective treatment for cognitive functions and neurodegenerative disorders, but the ingredients and preparation of these products may vary depending on genetic, cultural, and environmental factors. For this reason, it is important to ensure standardization in order to increase the efficiency, quality and reliability of products. Unlike synthetic nootropics, plant derived nootropics contain phytochemical components that have positive effects on cognitive functions. The usage of plant derived nootropics should take into account factors including nutrition, drug interactions, disease comorbidities, and pregnancy.
Keywords: Plant derived nootropics, cognitive functions, dementia, Alzheimer's disease.
