Travma Sonrası Stres Bozukluğunun Tedavisinde EEG-Dayalı Neurofeedback Yönteminin Kullanımı

Abstract

Travma Sonrası Stres Bozukluğu, hayatı tehdit edici travmatik olayları takiben gelişebilen mental bir bozukluktur. Elektroensefalografi dayalı nörofeedback, farklı bilinç ve duygu durumlarına özgü elektroensefalografi dalga aktivitesi modellerinin, kişinin istenilen becerileri elde etmesi için edimsel (operant) koşullanma çerçevesi içinde biyofeedback yolu ile değiştirilmesini amaçlayan, girişimsel olmayan bir yöntemdir. Bu yöntem, travma sonrası stres bozukluğunu da içeren birçok nöropskiyatrik hastalıklarda alternatif tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bu derlemede, travma sonrası stres bozukluğu tedavisinde elektroensefalografi dayalı nörofeedback yöntemin etkinliğini değerlendirmek için, Pubmed, EMBASE, EBSCOhost, ULAKBİM veri tabanları taranmış ve farklı nörofeedback tedavi protokolleri kullanan 14 çalışma incelenmiştir. Bu inceleme sonucu, farklı tedavi protokollerine bağlı olarak, özgün olası etki mekanizmaları üzerinden elektroensefalografi dayalı nörofeedback yönteminin uygulanmasının, travma sonrası stres bozukluğu tedavisi ve semptomlarının iyileştirilmesi üzerinde anlamlı derecede olumlu etkiler gösterdiği belirlenmiştir. Elektroensefalografi dayalı nörofeedback yöntemimin, travma sonrası stres bozukluğu tedavisi üzerinde kesin etki mekanizmalarını ortaya koyabilmek ve bireye ve/veya hastalığın semptomlarına özgü standardize tedavi protokollerini belirleyebilmek, ilaç kullanımı, terapist-hasta özellikleri ve diğer terapötik süreçleri gibi travma sonrası stres bozukluğu tedavisine etki edebilecek diğer faktörleri de hesaba katarak, elektroensefalografi dayalı nörofeedback tedavisinin uzun süreli olumlu etkisinin araştırılmasına yönelik, daha kapsamlı kontrollü çalışmaların yapılması hedeflenmelidir. Anahtar Kelimeler: Elektroensefalografi biyofeedback; nörofeedback; tedavi protokolleri; travma sonrası stres bozukluğu; psikoterapi.

Nöropskiyatrik Bozukluklarda Fonksiyonel Yakın-Kızılötesi (İnfrared) Spektroskopisine (fNIRS)- Dayalı Nörofeedback (NF) Eğitim Uygulamaları

“…Son zamanlarda, özellikle nöropsikiyatrik hastalıkları da içeren klinik uygulamalar ve araştırmalarda NF dayalı tedaviler olarak, başlıca elektroensefalografi (EEG)-nörofeedback (EEG-NF) (9,(15)(16)(17)(18), magnetoensefalografi-nörofeedback (MEG-NF) (18) ve gerçek-zamanlı (real-time) fMRI-nörofeedback (rtfMRI-NF) (9,(16)(17)(18) (5,10,20). fNIRS-NF eğitim çalışmalarında, katılımcıların parmaklarına dokunarak veya ellerini sıkarak düşünmelerini/hayal etmelerini sağlayarak motor bölgeleri üzerinde artmış kontrolü göstermek amaçlanmaktadır (18).…”