Türk Eğitim Sistemi'nde Bir Alt Sistem Olan Denetim Sisteminin Seçilmiş Bazı Ülkelerin Denetim Sistemleri ile Karşılaştırılması

Abstract

İran'da eğitim sistemlerinin alt sistemleri olan denetim sistemleri karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Seçilmiş ülkelerin benzer ve farklılıkları yönünden karşılaştırılmasını sağlamak amacıyla her ülke, mümkün olduğunca 'ulusal, yerel ve kurum düzeyinde denetim' alt başlıkları altında incelenmeye çalışılmıştır. Bunun yanında her ülke başlığı altında denetimin genel amaçları, denetimden sorumlu birimler ve denetmenlerin görevleri çalışmada ele alınan ortak parametrelerdir. Kamu yönetimi yapılanması, yerinden yönetim ilkesine göre örgütlenen ülkelerde eğitimin denetiminde, yetki ve sorumluluklar büyük ölçüde yerel yönetimlerde toplanırken, merkezden yönetim ilkesinin benimsendiği ülkelerde denetim hizmetleri sorumluluğu merkezi düzeydeki birimlerin yetkilerinin yerel eğitim birimleri eliyle yürütülmesiyle gerçekleşmektedir.

Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerin Eğitim Sistemlerinin Denetim Yapıları Karşılaştırıldığında Türkiye Eğitim Sisteminin Denetimi Ne Durumdadır?

“…Denetimler il ve ilçelerde bulunan eğitim müdürlüklerinin bünyesindeki denetmenler tarafından yapılmaktadır. İran'da denetmenlerin seçimi oldukça titiz yapılmaktadır (Demirkasımoğlu, 2011).…”

“…Alman eğitim denetim sistemi Fransa ve İngiltere gibi 3'lü denetim sisteminden farklı olarak tek düzeyde -yerel-denetim sistemine sahiptir (Demirkasımoğlu, 2011). Eyaletler arasında belirgin uygulama farklılıkları bulunmasına rağmen, yerel yönetim yetkilileri tarafından yürütülen denetim faaliyetleri aşağıdaki kategorilerde farklılık göstermektedir (St.John Brooks, 1995:90 Eyalet bazında yapılan okul denetimlerinde müfettişlerin asli görevleri, müfredatın ve önceden belirlenmiş olan kuralların uygulanmasını, eğitim-öğretimin uygun teknikler kullanılarak yapılmasını, aksaklıkların tespit edilip gerekli iyileştirmelerin yapılmasını sağlamak ve eğitim-öğretim ile ilgili işlerin yapılmasına destek verip yetkilileri bu işleri yapmaya teşvik etmektir.…”

“…Genellikle denetmen, farklı bir görevlendirme ile okula giderek öğretmen, okul müdürü ve okulun durumu ile ilgili bilgiyi gizli biçimde toplamakta ve raporları Bakanlığa göndermektedir. Denetmenler, yıllık olarak Milli Eğitim Müdürlükleri'ne ve kamuoyuna rapor vermektedir (Demirkasımoğlu, 2011).…”

“…Alman eğitim denetim sistemi Fransa ve İngiltere gibi 3'lü denetim sisteminden farklı olarak tek düzeyde -yerel-denetim sistemine sahiptir (Demirkasımoğlu, 2011). Eyaletler arasında belirgin uygulama farklılıkları bulunmasına rağmen, yerel yönetim yetkilileri tarafından yürütülen denetim faaliyetleri aşağıdaki kategorilerde farklılık göstermektedir (St.John Brooks, 1995:90):…”

“…Okullarda gerçekleştirilen akademik teftiş, dersleri izleyerek ve okul seviyesinde tavsiyelerde bulunarak gerçekleştirilir. Akademik denetim, ilköğretim okullarında (Hauptschulen-temel eğitim veren ortaokul, Sonderschulen-özel eğitim veren temel eğitim kurumu) ve belli bir düzeye kadar Realschule'de (başarı durumu iyi olan çocukların gittiği daha çok mesleki eğitim veren lise) alt düzeyde yerel yönetim yetkililerince yapılmaktadır (Demirkasımoğlu, 2011). Müfettişlerin dersleri ziyaret etme ve dersleri dinleyerek kontrol etmek, gerekirse tedbir alma yetkileri bulunmaktadır.…”