Türk İşaret Di̇li̇nde Gönderi̇mselli̇k Ve İşaret Alani

Abstract

Görsel-uzamsal modaliteye özgü farklılıkları, sözdizimanlambilim arakesitinde bir araya getiren bu çalışma, Türk İşaret Dilinde (TİD) işaret alanının gönderimsel amaçlarla kullanılmasına odaklanmaktadır. TİD verisine dayanarak, kimlik uzamı ve eksiltili uzam (işaretçinin önündeki sınırlı alan) arasındaki belirgin ayrımdan yola çıkarak işaret alanının kullanımının anlambilimsel çözümlenmesine ilişkin genel bir bakış sunmaktadır. TİD'de eksiltili alan hem gönderimsel (örn. söylem gösterimi) hem de gönderim-dışı birimler (örn. belirteç öbeklerindeki göstermeler) ile ilişkili olabilmektedir. Costello (2016)'yı takip eden çalışma, adın kendisi ve "gönderimsel çıkak" olarak adlandırılan uzamsal konum arasındaki ilişkiye yoğunlaşarak anlamsal gönderimsellikte [+kimlik] ϕ-özelliğinin özel rolünü tartışmaktadır. Ayrıca, TİD'de kimlik ϕ-özelliğinin AÖ'yü yöneten işlevsel bir başta yer aldığı öne sürülmektedir. Uzamın eşbiçimli haritalanmasındaki çok belirgin benzerliklere rağmen, işaret dillerindeki gönderimsellik olgusunu çözümlemek için daha fazla karşılaştırmalı dilbilgisel veriye ihtiyaç duyulmaktadır.