Türkçenin genel sözlüklerinin parçacıl yapısı üzerine bir değerlendirme

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkçe genel sözlüklerin madde düzenlemelerinin (parçacıl yapı) evrensel sözlük ilkelerine göre hazırlanıp hazırlanmadığını araştırmaktır. Bunun için Türkçenin genel sözlükleri arasından amaçlı örnekleme yoluyla belirlenen Türkçe Sözlük ve Misalli Büyük Türkçe Sözlük çalışmanın temel veri havuzunu oluşturmuştur. Bu sözlüklerdeki madde içlerinin gereken niteliklere göre hazırlanıp hazırlanmadığını ortaya çıkarmak için önce 20 maddelik bir kontrol listesi hazırlanmıştır. Sonra sözlüklerden 5 isim, 5 fiil, 3 sıfat, 3 zarf, 3 zamir, 3 edat, 3 ünlem, 3 bağlaçtan oluşan toplam 28 madde incelenmiştir. Yapılan incelemede yirmisekiz maddenin parçacıl yapısı düzenlenirken iyi hazırlanmış bir Türkçe genel sözlüğün en az 237 sözlüksel girdiye sahip olması gerektiği ama Türkçe Sözlük’ün bu sayının %54,43’ünü (129 tane), Misalli Büyük Türkçe Sözlük ise bunun %61,18’ini (145) karşıladığı görülmüştür. Sözlüklerdeki eksiklikler belirlenmiş, bunların giderilme biçimi de örnek beş örnek madde üzerinden gösterilmiştir. Yeni hazırlanacak sözlüklerin, bu beş maddedeki önerilere benzetilerek yazılması sözlükleri evrensel sözlük bilimi ilkelerine uygun hale getirecektir.