Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yapım Eklerinin Öğretimine Yönelik Çerçeve Program

Abstract

Eklemeli diller arasında yer alan Türkçenin söz varlığının önemli bir bölümünü türemiş sözcükler oluşturmaktadır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde çekim ekleri üzerinde çok fazla durulurken yapım ekleri üzerinde çok fazla durulmadığı görülmektedir. Yapım ekleri ve türemiş sözcükler bakımından oldukça zengin olan Türkçenin hem ana dili hem de yabancı dil olarak öğretiminde yapım eklerinin öğretimine yer verilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi sürecine dahil edilmesi gereken yapım eklerine ve bu eklerin öğretimine hangi seviyede yer verilmesi gerektiğine yönelik bir çerçeve program sunulmuştur. Bu çalışma, nitel araştırma yaklaşımı ile yürütülmüş betimsel bir çalışmadır. Çalışma verileri belge incelemesi yoluyla elde edilmiş, verileri toplamak için Türkçenin öğretiminde kullanılan “Türkçenin sıklık sözlüğü”, “Yabancılar İçin Türkçe” ve “Yedi İklim Türkçe” öğretim setlerinin A1, A2, B1 ve B2 seviyelerine ait ders kitapları incelenmiştir. Bu kaynaklardaki türemiş sözcükler belirlenerek Türkçe yapım eklerinin kullanım sıklığına ulaşılmaya çalışılmıştır. Ulaşılan sonuçlar çalışmaya dahil edilen üç kaynağa ve yapım eklerinin türlerine göre (isimden isim, isimden fiil, fiilden isim ve filden fiil yapan ekler) ayrı ayrı tablolar hâlinde gösterilmiştir. Son olarak tüm kaynaklardan elde edilen toplam verilere göre tür ayrımı yapılmaksızın yapım eklerinin kullanım sıklığını gösteren bir tablo oluşturulmuştur. Bu tablodaki sıralama göz önüne alınarak Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında 5-10 yıldır çalışmakta olan 6 uzmanın görüşleri alınmış; uzman görüşleri, Türkçenin öğretimi için hazırlanan bazı kaynaklarda yer verilen yapım ekleri, Türkçe öğretim setlerindeki öğrenme temaları ve dilbilgisel işlevler dikkate alınarak hangi yapım ekinin hangi seviyede öğretilebileceğine yönelik bir çerçeve program önerilmiştir