Türkiye’de Akıcı Okuma Becerisine Yönelik Yapılan Lisansüstü Tezler ve Makaleler Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Dil öğretiminde öğrencilere kazandırılması hedeflenen becerilerden biri de nitelikli okumanın göstergesi olan akıcı okuma becerisidir. Akıcı okuma, okuma eğitiminin temel amacı olarak görülen anlama ile ilişkilendirildiğinden akademik araştırmalarda akıcı okuma becerisinin çok yönlü ele alınması bu becerinin ve bu beceriyle ilişkili diğer becerilerin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Bu araştırmada akıcı okuma becerisi ile ilgili yapılan çalışmaların bir araya getirilerek sentezlenmesi ve bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda tezlerin ve makalelerin incelenmesinde betimsel araştırma yaklaşımlarından doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Tezler yayımlandığı yıl, konu alanı, enstitü, üniversite, yöntem, anahtar sözcükler ve çalışma grubuna göre makaleler ise enstitü dışında aynı kategoriler altında incelenmiş ve her bir bulgu için tablolar oluşturulmuştur. Çalışma 2002-2021 yılları arasında sınırlı olup bu yıllar arasında Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Arama Merkezi, Google Akademik ve Sobiad sitelerinden ulaşılabilen tezler ve makaleler çalışma kapsamına alınmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada akıcı okuma ile ilgili 2002-2021 yılları arasında toplam 73 tez, 193 makale olmak üzere toplam 266 çalışma tespit edilmiştir. Belirtilen kategoriler doğrultusunda bulgular elde edilmiş ve ulaşılan sonuçlardan hareketle çeşitli öneriler getirilmiştir.

Okuma Strateji̇leri̇ne Yöneli̇k Li̇sansüstü Tezleri̇n İncelenmesi̇

“…Karma ve nitel yöntemle yapılan bazı araştırmalarda desene ilişkin bilginin olmaması tez yazarlarının yeteri kadar yöntem bilgisine sahip olmadığının bir göstergesi olabilir. Aydın (2020), eleştirel okuma konusundaki tezlerin genellikle deneysel çalışmalar olduğunu; Bakan ve Çelebi (2022), akıcı okumaya yönelik tezlerde en fazla nicel araştırma yöntemlerinden deneysel ve betimsel taramanın, karma yöntem ve nitel araştırmalardan eylem araştırmasının tercih edildiğini korelasyonel desen ve fenomenolojik desenin en az tercih edilen araştırma desenleri olduğunu; Karadağ (2014), okuma ilgili tutumları ve alışkanlığı konusundaki tezlerde tarama ve deneysel modellerin tercih edildiğini; Özdemir (2018), okumaya ilişkin tezlerde en çok betimsel taramanın kullanıldığını; Topal, Ongun, Arıcı (2022) ise okuma eğitimi ile ilgili tezlerde nicel araştırma desenlerinin tercih edildiğini belirlemişlerdir. Bu araştırmada da ortaya çıktığı gibi okumayla ilgili araştırmalarda genellikle nicel araştırma yöntemlerinin bunlardan ise deneysel ve tarama yöntemlerinin tercih edildiği görülmektedir.…”

“…Bu araştırmada da en fazla ortaokul öğrencileriyle çalışıldığı görülmüştür. Ayrıca Bakan ve Çelebi (2022), akıcı okuma alanındaki tezlerde en çok (%83,6) ilköğretim öğrencileriyle; Karadağ (2014) ise okuma ilgisi, tutumları ve alışkanlığına ilişkin tezlerde genellikle ilköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencileriyle çalışıldığını tespit etmişlerdir. Bu araştırmada da ortaokul öğrencilerinden sonra en fazla ilkokul kademesindeki öğrencilerle özellikle dördüncü sınıf öğrencileriyle çalışıldığı ortaya çıkmıştır.…”