Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ticari Açıklık, CO2 emisyonları ve Kirlilik Sığınağı Hipotezi: Yeni Dinamik ARDL Simülasyonlarından Kanıtlar

Abstract

Küresel olarak çevresel sürdürülebilirliğin ciddi bir şekilde risk altına girmesiyle beraber çevresel bozulmanın belirleyicilerine yönelik çalışmalar önemli hale gelmektedir. Doğrudan yabancı yatırımların çevresel bozulma üzerine etkisi, kirlilik sığınağı hipotezi kapsamında incelenebilmektedir. Yine enerji tüketimi ve ticari açıklığın çevresel bozulma göstergeleri üzerine etkisi de ülkelerin geleceğe yönelik politikalar oluşturması bakımından önemlidir. Bu çalışmanın temel amacı, doğrudan yabancı yatırımlar, enerji tüketimi ve ticari açıklığın çevre kalitesi üzerindeki etkisini ve kirlilik sığınağı hipotezinin geçerliliğini Türkiye’de incelemektir. 1970-2020 arasındaki yıllık zaman serisi verileri kullanılarak yeni dinamik ARDL simülasyonları yöntemi ile gerçekleştirilen analizler sonucunda (1) doğrudan yabancı yatırımlardaki artışların (azalışların) çevre kalitesini kötüleştirdiği (iyileştirdiği) ve dolayısıyla kirlilik sığınağı hipotezinin Türkiye için geçerli olduğu; (2) enerji kullanımı artışlarının (azalışlarının) çevre kalitesi üzerinde kötüleştirici (iyileştirici) etkilerinin olduğu; (3) ticari açıklığın artmasının (azalmasının) çevre kalitesini olumlu (olumsuz) etkilediği; (4) enerji kullanımının (ticari açıklığın) çevre kalitesi üzerindeki etkisinin diğer değişkenlere göre daha fazla (az) olduğu belirlenmiştir. Son olarak elde edilen bulgular doğrultusunda politika yapıcılara önerilerde bulunulmuştur.