Türki̇ye’de Faktör Hareketleri̇ni̇n Sektörel Düzeyde Üreti̇m Yapisina Etki̇si̇

Abstract

Türkiye ekonomisi özellikle 21. yüzyılda önemli ölçüde uluslararası faktör hareketleriyle karşı karşıya kalmıştır. Bu faktör hareketliliklerinin Türkiye’nin sektörel düzeyde üretim yapısını nasıl etkilediği önemli bir araştırma sorusu olarak göze çarpmaktadır. Bu çalışmada, faktör hareketlerinin sektörel düzeyde üretim yapısında nasıl bir değişikliğe neden olduğu Heckscher-Ohlin teorisinin önemli çıkarımlarından birisi olan Rybczynski teoremi ile incelenmektedir. Literatürde Rybczynski teoremi çeşitli ülkeler için test edilmiş olsa da Türkiye için yapılmış bir çalışmaya rastlanılmamış olup bu çalışmanın bu yönde ilgili literatüre katkı yapması beklenmektedir. Bu amaç doğrultusunda, faktör hareketlerinin etkileri 2000-2014 yıllarını kapsayacak şekilde Türkiye’nin 2-dijit düzeyindeki 47 ISIC endüstrisi üzerinden analiz edilmiştir. Endüstriler emek-yoğun, sermaye-yoğun ve orta yoğunlukta olmak üzere üçe ayrılmıştır. Rybczynski teoreminin test edilmesi için endüstriler faktör yoğunluklarına göre deney grubu ve kontrol grubu olarak ayrılmış ve farkların farkı çekim spesifikasyonu yöntemi kullanılmıştır. Bulgular, ters Rybczynski etkisinin varlığına işaret etmektedir.