Türkiye’de İklim Değişikliğinin Gıda ve Tüketici Enflasyonu Üzerindeki Etkileri: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Abstract

İklim değişikliği, artan aşırı hava olayları ve kademeli küresel ısınma yoluyla tarımsal verimlilik, üretim kapasitesi ve enerji maliyetleri üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu durum, fiyat istikrarını tehdit ederek para politikası açısından önemli riskler doğurmaktadır. Literatürde “ısıflasyon” ve “iklimflasyon” gibi kavramlarla ifade edilen bu etkilerin, özellikle gıda fiyatları ve tüketici enflasyonu üzerindeki yansımaları son yıllarda sıklıkla tartışılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de iklim değişikliğinin gıda ve tüketici enflasyonu üzerindeki etkilerini 1990-2021 dönemi için ARDL sınır testi yaklaşımı ve Toda-Yamamoto nedensellik testlerini kullanarak analiz etmektir. Bulgular, iklim değişikliğinin gıda ve tüketici enflasyonu üzerinde uzun dönemli enflasyonist baskılara yol açtığını göstermektedir. Ayrıca, iklim değişikliği ile gıda ve tüketici enflasyonu arasında çift yönlü nedensellik ilişkisinin mevcut olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, merkez bankalarının politika araçlarını iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik genişleterek, iklim risklerinin fiyat istikrarı üzerindeki yukarı yönlü baskısını yönetmesinin önemini ortaya koymaktadır.