Türki̇ye’de İnsan Haklari Alaninda Hazirlanmiş Li̇sansüstü Tezler Üzeri̇ne Bi̇r İnceleme

Abstract

İnsan hakları, bireyin diğer bireyler ve devletle olan ilişkisini belirleyen temel standartları ifade ederken; insan hakları hukuku, devletin ve ulusal-üstü kurumların bireye karşı sorumluluklarını ve yükümlülüklerini düzenleyen kurallar bütününü ifade eder. Literatürde insan haklarının ağırlıklı olarak hukuksal bir bakış açısıyla incelendiği ve bu durumun insan hakları hukukunun gelişmesine ve akademik araştırmalara yön verdiği görülmektedir. Ancak bu hukuksal bakış açısının tek başına yeterli olmadığı ve insan haklarının çok boyutlu bir fenomen olduğu her geçen gün daha yüksek sesle dile getirilmektedir. Bu bağlamda, insan haklarının sosyal bilimlerin diğer alanlarıyla etkileşiminin artması bir "insan hakları sosyal bilimi" kavramsallaştırmasını da gündeme getirmektedir. Bu çalışma, Türkiye’de yapılan insan hakları alanındaki lisansüstü tezleri disiplinlerarası bir perspektif içinde bibliyometrik analiz yöntemiyle incelemiştir. Elde edilen veriler, Türkiye’de insan hakları alanında lisansüstü tezlerin sayısının 2000’li başından itibaren giderek arttığını, 2010’lu yılların sonlarında zirveye ulaştığını; tezlerin ağırlıklı olarak hukuk disiplininin kavram ve metodolojisini kullandığını ancak hukuk dışında sosyal bilimlerin siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler, eğitim bilimleri, felsefe vb. diğer alanlarının da insan haklarının konularını gün geçtikçe akademik araştırmalara konu etmeye başladığını göstermektedir.