Türki̇ye’de Petrol Fi̇yatlarindaki̇ Volati̇li̇teni̇n Cari̇ Açiğa Etki̇si̇

Abstract

Finansal olarak dünyaya açıldığı dönem itibariyle kronik cari açık sorunuyla karĢı karĢıya olan Türkiye Ekonomisi için cari açığı etkileyen unsurlardan biri de petrol fiyatlarıdır. Dolayısıyla genellikle ülke dıĢındaki etkenlerin belirleyici olduğu petrol fiyatlarının izlediği seyir Türkiye'de cari açığın Ģekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalıĢmada, Türkiye Ekonomisinde petrol fiyatlarındaki volatilitenin(oynaklığın) cari açığa etkisi ARCH, GARCH ve TVTP-MS modellemeleri ile incelenmektedir. Bu kapsamda elde edilen aylık cari açık ve petrol fiyatları verileri 2003-2008 kriz öncesi, 2010-2018 kriz sonrası ve 2003-2018 tüm dönem olmak üzere üç farklı Ģekilde incelenerek, her bir döneme uygun olarak modeller kurulmakta ve ilgili dönemlerde petrol fiyatlarında meydana gelen volatilitenin cari açık üzerindeki etkisi analiz edilmektedir. Elde edilen sonuçlara göre kriz öncesi dönemde doğrusal olarak kurulan model (GARCH), kriz sonrası dönemde doğrusal bir yapı sergilemediğinden dolayı TVTP-MS modeline uygun olarak kurulmaktadır. Tüm dönem için ise uygun olan model TVTP-MS modelidir. Sonuçlara göre, kriz öncesi dönemde petrol fiyatlarındaki volatilite cari açığı etkilemektedir. Kriz sonrası dönem için kurulan ve rejim değiĢiminin test edilebildiği modele göre ise petrol fiyatlarının düĢük volatilite durumunda cari açık etkilenirken, yüksek volatiliteye geçiĢte cari açıkla herhangi bir anlamlı iliĢki gözlenmemektedir. Tüm dönem verileri baz alınarak kurulan model, petrol fiyatlarındaki volatilitenin iki dönem gecikmeli olarak cari açıkları olumsuz etkilediğini göstermektedir.