Türkiye’de Uluslararası Ticaret Lisansüstü Programlarının Metin Madenciliği ile Analizi

Abstract

Lisansüstü programlarda yer alan dersler, bilimsel yayın ve çalışmalar gibi akademik bilgi birikimi ile akademik alanın gelişim ve evrimini ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın amacı, metin madenciliği analiz yöntemi ile ders Türkiye’deki 40 üniversitenin Uluslararası Ticaret Lisansüstü Programında yer alan derslere ilişkin kelime ve kelime gruplarının tematik ve görsel analizinin yapılmasıdır. Araştırmada, QDA Miner ve Wordstat programları kullanılarak zorunlu ve seçmeli ders türleri bakımından metin madenciliği uygulaması gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda; (32) Genel Ders Teması, (21) Ders Portfoyü Teması ve (12) Ana Ders Teması elde edilmiştir. Türkiye’de Uluslararası ticaret disiplininin tüm boyutlarını ortaya koyan genel ders temalarına ilişkin 32 ders konu grubu ve diğer tematik gruplar incelendiğinde uygulamalı derslere kıyasla teorik boyutun görece yüksek bir orana sahip olduğu görülmektedir. 12 UTLÜP Ana Ders Teması; Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi, Uluslararası Ekonomi ve Dünya Ticareti, Uluslararası Ticaret Teorisi ve Politikası, Lojistikte Güvenlik ve Risk Yönetimi, Uluslararası Ekonomi ve Küreselleşme, Uluslararası Enerji Stratejileri ve Ekonomisi, Uluslararası Marka Yönetimi ve Uluslararası Ticaret, Uluslararası Ticaret ve Taşımacılık Yöntemleri, Uluslararası Ticarete İlişkin Güncel Konular, Ekonomik Entegrasyonlar ve Avrupa Birliği, Dış Ticaret ve Gümrük İşlemleri olarak saptanmıştır. Bu temalar incelendiğinde Türkiye’de lisansüstü programların ağırlıklı olarak, sırasıyla iktisat, lojistik, işletme, uluslararası ticaret ve pazarlama disiplinleri etkisi altında şekillendiği görülmektedir. Araştırma kapsamında finansman, istatistik ve lojistik hukuku gibi derslerin frekansının, diğer derslere oranla oldukça düşük olduğu saptanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ile Türkiye’de ilk defa Uluslararası Ticaret lisans ve lisansüstü programların uygulanmaya başlamasından günümüze kadar olan yaklaşık 20 yıllık dönemde bilimsel alanın akademik ve entellüktüel birikim haritası ortaya çıkarılmıştır. Sonuç olarak; çalışmanın bilim politikasının geliştirilmesi ve uluslararası ticaret akademik alanının durumunun ortaya çıkarılması bakımından araştırmacı ve akademisyenler ile bilim politikası ile ilgili karar mekanizmalarında yer alan üniversite ve kurumlara yol göstereceği öngörülmektedir.