Türkiye’de Vergi Uyumu ve Mekansal Farklılıklar, 2013-2020

Abstract

Vergi uyumu, hükümetlerin çok fazla çaba harcamadan vergi toplama kapasitesini ifade eden bir terimdir; vatandaşların ve şirketlerin vergi sisteminde sistemik boşluklar aramadan vergilerini ödemeye ne kadar istekli olduklarını gösterir. Vergi uyumu özellikle gelişmekte olan ülkelerin kamu harcamalarını karşılayacak kaynakları bulmaları açısından önemlidir. Vergi uyumu; yaş, eğitim, hükümete duyulan güven, dışa açıklık gibi çeşitli faktörlerden etkilenir. Lakin çeşitli mekânsal birimlerin vergi uyumu aynı değildir. Bu, özellikle mükelleflerin ekonomik faaliyetleri ve ödemekle yükümlü oldukları vergilerin yerel düzeyde belirlendiği ve toplandığı durumlarda önem arz eder. Vergi uyumu açısından çeşitli mekânsal eğilimler olabilir ve bunları mekânsal düzeyde bilmek hükümet için stratejik öneme sahiptir. Bu çalışmada, Türkiye’de il düzeyinde vergi uyumu için mekânsal birimlerden etkilenen faktörler araştırılmıştır. Bulgular, vergi uyumunun demografik değişkenlerden ve cezalardan etkilendiğini göstermektedir. Lakin cezalar Türkiye'de vergi uyumunu olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, vergi uyumu ülke genelinde aynı değildir ve Tahsilat/Tahakkuk oranına göre değişen farklı mekânsal rejimler mevcuttur.