Türkiye’deki İllerin Karayolları Trafik Risk Durumunun Entegre IDDWS-EDAS Yaklaşımıyla Değerlendirilmesi

Abstract

Son 10 yıllık kaza istatistikleri incelendiğinde Türkiye’de 1 yılda ortalama 5942 kişi trafik kazalarında hayatını kaybetmektedir. Trafik kazalarında kaybettiğimiz vatandaşlarımızın sayısı iller düzeyinde incelendiğinde durumun ilden ile önemli bir seviyede farklılaştığı görülmektedir. Bu çalışma kapsamında Türkiye’nin 81 ilinin karayolu trafik kazası verileri kullanılarak illerin risk durumu açısından birbirlerine göre durumları değerlendirilmiştir. Çalışmada illerde 2022 yılında gerçekleşen toplam trafik kazası sayısı, can kaybı ve yaralı sayısı değişkenlerinin yanı sıra bir milyon nüfus başına kaza sayısı, can kaybı, yaralı sayısı; bir milyon araç başına can kaybı ve yaralı sayısı ve bir milyon özel otomobil başına düşen can kaybı ve yaralı sayısı değişkenleri olmak üzere 10 değişken kullanılmıştır. Çalışmada illerin bu değişkenler kullanılarak risk durumlarına göre sıralanması için entegre IDDWS-EDAS yaklaşımından faydalanılmıştır. Değişkenlerin ağırlıkları IDDWS yaklaşımıyla hesaplandıktan sonra elde edilen ağırlıklardan faydalanarak EDAS yaklaşımıyla iller sıralanmıştır. Değişkenlerin ölçümündeki farklılıklar sebebiyle tüm değişkenlerin kullanıldığı, sadece toplam olarak elde edilen değişkenlerin kullanıldığı ve toplam olarak elde edilen kaza, yaralı ve can kaybı sayılarının analiz dışında bırakılarak kalan 7 değişkenin kullanıldığı 3 farklı analiz gerçekleştirilmiştir ve bulgular raporlanmıştır. Çalışmanın sonucunda 2022 yılında İstanbul en yüksek trafik güvenliğine sahip il; Bingöl en riskli trafiğe sahip il olarak bulunmuştur.