Türkiye İlaç Sektörünün Rekabet Gücü ve Döviz Riski

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkiye'nin HS 3003 kodlu ilaç gurubunda açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük derecesini belirlemek ve döviz kuru oynaklığının İlaç sektörünün rekabet gücüne olan etkisini belirlemektir. Çalışmada 2000-2023 dönemi aylık veri seti kullanılmıştır. İlgili dönemde Türkiye'nin ilaç sektöründe açıklanmış rekabet gücü Balassa (RCA)ve Vollrath (RXA) Endeksleri kullanılarak hesaplanmıştır. HS 3003 kodlu ürünün Balassa ve Vollrath Endekslerinin hesaplanabilmesi için SITC Revize 3, 4. seviye ülke içi ihracat düzeyleri ile aynı ürünün dünya ihracat düzeyleri değişkenleri kullanılmıştır. Ülkelerin uluslararası mal ticareti istatistiklerinin toplanması, derlenmesi, dağıtılması ve sınıflandırılması için Harmonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (HS) kullanılmıştır. Hesaplanan HS 3003 kodlu ilaç gurubunun açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük skoru RXA ile döviz kuru oynaklığı arasındaki ilişki zaman serileri metodolojisi kullanarak incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre her iki endekste Türkiye ilaç sektörünün açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük katsayısının 2001-2023 döneminde RXA=0,2208 olduğu ve HS 3003 kodlu ilaç ürün grubunda mutlak rekabet dezavantajına sahip olunduğu belirlenmiştir. Döviz kuru oynaklığının ilaç sektöründeki açıklanmış karşılaştırmalı üstünlük katsayısı (RXA) ile eşbütünleşme ilişkisinin olmadığı ve uzun dönemde ilaç sektörünün rekabet gücü üzerinde kur etkisinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı belirlenmiştir. Kısa dönemde ise döviz kurlarındaki şokun 8.2 ay içerisinde etkisini kaybettiği sonucuna ulaşılmıştır.