Türkiye’nin tavuk eti ticaretinde uluslararası rekabet gücünün analizi

Abstract

Tavuk etinin, artan nüfusun hayvansal protein gereksiniminin karşılanmasında kırmızı ete göre daha sağlıklı ve uygun fiyatlı olması, çevresel etkisinin ise daha düşük olması gibi özellikleri küresel talebini artırmaktadır. Türkiye, dünya standartlarındaki üretim yapısıyla tavuk eti üretiminde kendine yeterli ve ihracatçı konumdadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin tavuk etinde önemli ihracatçı ülkeler karşısındaki rekabet gücünün analiz edilmesidir. Çalışmanın kapsamını dünya tavuk eti üretimi ve ticaretiyle ilgili 2003-2022 yılları arasındaki 20 yıllık döneme ait veriler oluşturmaktadır. Türkiye’nin uluslararası tavuk eti ticaretinde rekabet gücünün belirlenmesinde “açıklanmış karşılaştırmalı üstünlüğü” ölçen Balassa ve Vollrath indeksleri ile birlikte ithalat sızma oranı, dış rekabete açıklık, ihracat/ithalat oranı, net ihracat oranı ve uzmanlaşma katsayısı’ndan faydalanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, Türkiye’nin tavuk eti ticaretinde uluslararası rekabet gücüne sahip olduğu ve son yıllarda rekabet gücünün arttığı belirlenmiştir. Bununla birlikte, tavuk etinde önemli ihracatçı ülkeler olan Brezilya, Polonya ve ABD ile karşılaştırıldığında, Türkiye’nin rekabet avantajının daha düşük düzeyde olduğu da tespit edilmiştir. Türkiye’nin tavuk eti ihracatında sürdürülebilir bir rekabet gücü elde edebilmesi için, ülke ekonomisinin genel durumundan kaynaklı yapısal sorunlarla (yüksek enflasyon, sermaye yetersizliği, yüksek enerji maliyetleri gibi) birlikte pazar riski, yüksek yem maliyetleri, damızlık piliç geliştirme gibi teknik ve ekonomik sorunların da çözüme kavuşturulması gerektiği değerlendirilmektedir.