ÖZETNörogelişimsel bozukluk, beyin veya merkezi sinir sistemi hasarıyla karakterize, büyümekte olan çocuğun duygu durumunu, öğrenme kabiliyetini ve hafızasını etkileyen anormal beyin fonksiyonu durumudur. Bu bozukluklarda, genellikle sosyal gelişimde gecikme, iletişim bozukluğu, tekrarlayıcı davranış, anormal yeme alışkanlığı, uyku bozukluğu, seslere karşı hassasiyet ve kas tonusuyla alakalı motor problemler görülebilmektedir. Serebral palsi, Down sendromu, Turner sendromu, otizm, epilepsi, Fragile X sendromu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, diş hekimliği açısından önemi olan nörogelişimsel bozukluklardır. Özel ihtiyaçları olan çocuklarda dental ve ortodontik problemler sıklıkla görülmesine rağmen, bu konuda yeterli donanıma sahip diş hekimi sayısı oldukça azdır. Ortodontik tedavi ile engelli çocuklarda, yutkunma, salya akıtma, konuşma, çiğneme gibi fonksiyonlarda iyi yönde gelişim elde edilerek, bu bireylerin özgüvenlerinin ve yaşam kalitelerinin artması sağlanabilmektedir.
ANAHTAR KELİMELER: Engelli
GİRİŞNörogelişimsel bozukluk, beyin veya merkezi sinir sistemi hasarıyla karakterize, büyümekte olan çocuğun duygu durumunu, öğrenme kabiliyetini ve hafızasını etkileyen anormal beyin fonksiyonu durumudur. İnsan zihni ardışık düzenleme, sosyal düşünme, çevresel dü-zenleme, motor sistem, dikkat kontrolü, dil, hafıza ve yüksek düşünme olmak üzere sekiz nörogelişimsel sistemden oluşmaktadır. Nörogelişimsel bozukluklar, bu sistemlerin bir veya daha fazlasının etkilendiği durumları ifade etmektedir. 1 Serebral Palsi, Down Sendromu, otizm, epilepsi, Fragile X Sendromu, Turner Sendromu, fetal alkol sendromu, Rett Sendromu, tüberoz skleroz, nörofibromato-zis tip 1, Marfan Sendromu, Williams sendromu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, velokardiofasiyal sendromu nörogelişimsel bozukluk gösteren durumlardır.
2Beyin gelişim bozukluklarının sebepleri hala bilinmemekle birlikte pek çok araştırmacı tarafından öne sü-rülen sebepler şunlardır: Genetik geçiş, immün bozukluklar, beslenme bozukluğu, fiziksel travma, çev-resel toksisite, ilaçlar, bulaşıcı hastalıklar (kızamık, toksoplazma, menenjit, ensefalit) ve şiddetli yoksunluktur. Bu bozukluklarda hastalığın teşhisine göre farklı semptomlar görülmekle birlikte, genellikle sosyal gelişimde gecikme, iletişim bozukluğu, tekrarlayıcı davranış, anormal yeme alışkanlığı, uyku bozukluğu, seslere hassasiyet ve kas tonusuyla alakalı motor problemler görülmektedir.
1,2
Diş hekimliği ve ortodonti açısından önemli olan nörogelişimsel bozukluklarÖzel ihtiyaçları olan çocuklarda dental ve ortodontik problemlemler sıklıkla görülmesine rağmen, bu çocuklar profesyonel ağız bakım hizmeti alamamaktadır. Hem aileler bu konuda yeterince bilgili değildir, hem de bu konuda yeterli donanıma sahip diş hekimi sayısı oldukça azdır. Yapılan çalışmalarda özel ihtiyaçları olan çocuk-ların %20.4'ünde ön çapraz kapanış, %21.5'inde arka çapraz kapanış ve %29.8'inde ön açık kapanış tespit edilmiştir. Bu çocuklarda malokluzyon prevalansı, mevcut hastalığın tipi, biberon kullanımı, emme alış...