Üniversite Öğrencilerinin Çevre Konularında Farkındalık, Bilinç ve Duyarlılık Seviyesinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma: Amasya Üniversitesi Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü Örneği

Abstract

Dünyada sanayi devrimi sonrasında teknolojinin gelişmesine bağlı olarak hızlı kentleşme hareketleri, nüfus artışı, insanların doğayı bilinçsiz kullanımı ve doğaya hâkim olma düşüncesi görülmüştür. Yaşanan bu olayların sonucunda, doğal peyzaj dokusu bozularak doğa ile uyumlu olmayan kültürel peyzajlar ortaya çıkmış ve çevre sorunları insan yaşamını tehdit edecek önemli boyutlara ulaşmıştır. İnsanların çevreye bakış açılarını değiştirmeleri için üniversite öğrencilerinin çevre eğitimi alıp bilinçlenmeleri daha güvenli bir gelecek sağlamak adına önemlidir. Bu çalışmada, Amasya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü lisans programında eğitim gören öğrencilerin çevre ile ilgili konularda farkındalık, bilinç ve duyarlılık seviyelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda birinci sınıf, ikinci sınıf, üçüncü sınıf ve dördüncü sınıf öğrencilerinden olmak üzere toplam 112 öğrenci ile yüz yüze anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anket sorularına verilen cevapların frekans (yüzde) değerleri ve sorular arasındaki ilişkiler Ki-Kare testi ile SPSS 16.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir Elde edilen bulgulara dayanılarak, öğrencilerin %84,3'ünün çevre ile ilgili konularda farkında, bilinçli ve duyarlı olduğu, %15,7'sinin ise farkında, bilinçli ve duyarlı olmadığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin üniversitede almış oldukları çevre içerikli dersler, öğrencilerin okudukları sınıf ile çevreye karşı olan farkındalık, bilinç ve duyarlılık seviyeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Öğrencilerin okudukları sınıf haricinde demografik ve sosyo-ekonomik özelliklerine bağlı olmaksızın çevre sorunlarının farkında olduğu ve gündelik yaşamlarındaki tutum ve davranış biçimleri ile çevreye duyarlı olduğu görülmektedir.

Çevre Terimlerinin Bilinme Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalışma

“…Çevreyle ilgili farkındalıkların değerlendirilmesi amacıyla sormaca uygulanan benzer çalışmalarda önemli sonuçlar elde edilmiştir. Kurt Konakoğlu (2020) tarafından yapılan böyle bir çalışmada, üniversitede alınmış olan çevre eğitimi içerikli derslerin öğrencilerin çevre ile ilgili konularda farkındalık sahibi olmasına, bilinç ve duyarlılık seviyelerinin yükselmesine katkısı olduğu belirlenmiştir. Yapraklı ve Mutlu (2021) yüz yüze sormaca yöntemi ile yaptıkları çalışma sonucunda, ekolojik okuryazarlık altında alt başlık olarak verilen çevre dostu tüketim bilgisi ve çevresel kaygının, çevre dostu tüketim davranışı ve çevreye yönelik tutum üzerinde etkili olduğunu göstermişlerdir.…”

“…Buna yönelik olarak ülkemizde, ölçek geliştirme amaçlı (Güven ve Aydoğdu, 2012;Çetin ve Yalçınkaya, 2018) çalışmalar ve değişik eğitim düzeylerindeki öğrencilere veya toplum kesimlerine sormaca tekniği 1 ile uygulanan çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalardan bazıları; üniversite öğrencilerinin çevre farkındalığı (Özbebek Tunç ve ark., 2012; Kurt Konakoğlu, 2020), çevre duyarlılıkları (Çabuk ve Karacaoğlu, 2003), katı atık kirliliği ve yönetimi konusundaki farkındalıkları (Akanyeti ve Kazımoğlu, 2019), yeşil pazarlama -yeşil ürünler (Karahan ve ark., 2017), çevre konusundaki farkındalıkları, tutumları ve bunları etkileyen faktörler (Bostancıoğlu ve ark., 2017) üzerinedir. Başka bir çalışmada üniversite öğrencilerinin küresel ısınmaya bakış açıları araştırılmıştır (Doygun ve 1 Sormaca, bir konu ile ilgili olarak kişilerin bilgi, düşünce ve tutumlarını saptamak üzere belirli ilkelere göre hazırlanan soru listeleridir (TDK, https://sozluk.gov.tr).…”

Yükseköğretimde Çevre Eğitiminin Çevre Bilincine Etkisi

“…Amasya Üniversitesi Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü öğrencilerinin çevre farkındalığı, bilinci ve duyarlılığı ile ilgili olarak Kurt Konakoğlu (2020) tarafından yapılan çalışmada çevre içerikli ders almanın çevresel farkındalığa, bilince ve duyarlılığa anlamlı etkileri olduğu ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin demografik ve sosyo-ekonomik durumlarından bağımsız olarak çevresel farkındalıklarının olduğu ve gündelik yaşamlarında çevreyle uyumlu oldukları tespit edilmiştir.…”