Üretken Kapasitenin Ekonomik Kalkınma Üzerindeki Etkisi: MMQR ve CCE Yöntemlerinden Kanıtlar

Abstract

Bu çalışmada yüksek gelire sahip gelişmekte olan ülkelerde üretken kapasitenin ekonomik kalkınma üzerindeki etkisi araştırılmıştır. 2000-2022 dönemine ait yıllık veriler kullanılarak ampirik analiz gerçekleştirilmiştir. Panel veri yönteminin kullanıldığı ampirik analizde Method of Moments Quantile Regression (MMQR) ve Common Corelated Error (CCE) tahmincileri ile bağımsız değişkenlerin ekonomik kalkınma üzerindeki etkisi bulunmuştur. Temel bağımsız değişken olarak toplam üretken kapasite endeksi ve alt bileşenleri kullanılmıştır. Ayrıca kontrol değişkenleri niteliğinde emek ve sermaye değişkenleri de analize dahil edilmiştir. MMQR analiz sonuçlarına göre, toplam üretken kapasite endeksinin ekonomik kalkınma üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Alt bileşenlerinden enerji, beşeri sermaye, bilgi ve iletişim teknolojileri, doğal sermaye, özel sektör ve taşımacılık değişkenlerinin benzer şekilde ekonomik kalkınmayı arttırdığı belirlenmiştir. Ancak yapısal değişimin ekonomik kalkınmayı olumsuz etkilediği ve kurumsal yapının herhangi bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Emek değişkeninin ekonomik kalkınmayı azaltıcı ancak sermaye değişkeninin ise arttırıcı yönde bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. CCE analiz sonuçlarına göre temel bağımsız değişkenlerden toplam üretken kapasite endeksi, beşeri sermaye ve özel sektör değişkenleri ile kontrol değişkenlerinden fiziksel sermaye değişkeninin ekonomik kalkınma üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğu gözlenmiştir. Diğer değişkenlerin ise ekonomik kalkınma üzerinde herhangi anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Sonuç olarak, değişkenlerin özelliklerine uygun yeni bir analiz yönteminin uygulanması ve verimliliği temsilen kullanılan görece yeni bir değişken olan üretken kapasite endeksi ve alt bileşenlerinin etkisinin detaylı olarak araştırılarak politika önerilerinde bulunulması çalışmanın özgün yönünü oluşturmaktadır.