Uşak şehrinde çıkmaz sokakların morfolojik analizi

Abstract

Şehirler, bulundukları toplumların kültürel özelliklerine göre şekillenmektedir. Bu sayede şehirsel morfoloji, yerleşimlerde ekonomik, yasal, dini, sosyal ve kültürel olguların, algıların ya da durumların bir sonucu olarak gelişim göstermiştir. Örneğin İslam şehirlerinin belirleyici yapılarının pazar, hamam ve Ulu cami olması o şehirleri diğer şehirlerden ayrıştıracak bir özellik taşımasına sebep olur. Toplumdaki mahremiyet algısı, şehirdeki yapılara yansıdığı gibi, aynı zamanda şehrin cadde ve sokak dokusunu da etkilemiştir. Şehrin yerleşim alanındaki eğri-büğrü, dar ve çıkmaz sokaklar bu algıyı oldukça iyi yansıtan şehirsel morfoloji bileşenlerindendir. Çalışmanın amacı Uşak şehri özelinde çıkmaz sokakların morfolojik analizini yapmaktır. Literatürdeki yaklaşımlar dikkate alınarak ilgili kurumlardan ikincil veri kaynakları kapsamında istatistiki veriler ve harita altlıkları temin edilmiştir. Çıkmaz sokaklar ile ilgili elde edilen veriler ve bunların mahalle ölçeğinde oranları 1/1000 ölçekli imar paftalarının altlığında ArcMap 10.8 programında sayısallaştırılmıştır. Ayrıca uşakta çıkmaz sokaklar saf ve sızdıran çıkmaz sokak özelliklerine göre incelenmiştir. Araştırma sonucunda Uşak’ta 79 çıkmaz sokak olduğu tespit edilmiştir. Bu çıkmaz sokaklar, şehrin geleneksel üslubunu yansıtan kuzey mahallelerinde yoğun olarak görülmektedir. Bu bağlamda, şehrin eski yerleşim sahası ile çıkmaz sokakların yoğun olarak görüldüğü mahalleler paralellik göstermektedir. Biçimsel olarak da Uşaktaki çıkmaz sokaklar düz ve sızdırmayan özellik göstermektedir.