Uygur Türkleri̇ni̇n Çi̇n Baskisina Karşi Var Olma Mücadelesi̇ Üzeri̇ne Bi̇r Değerlendi̇rme

Abstract

Uzun geçmişe, köklü bir kültür ve medeniyete sahip olan Uygur Türkleri, tarih boyunca dünya medeniyetine büyük katkı sağlamıştır. Ancak Uygur Türklerinin 1949 yılında bağımsızlıklarını kaybetmeleri ve Çin Komünizminin baskısına maruz kalmaları dolayısıyla bu durum siyasi ve ekonomik alanda olduğu gibi kültürel ve edebî hayatlarını oldukça etkilemiştir. Doğu Türkistan halkı işgal altında yaşamak zorunda kalmış, asırlardır elde ettikleri şanlı geçmişi unutturulmaya, zengin kültürü yok edilmeye, dili değiştirilmeye ve kuşakları asimile edilmeye mahkûm bırakılmıştır. Yıllardır Çin yönetimi tarafından bölgeye uygulanmakta olan "böl, parçala, yönet" mantığı hâlen devam ettirilmektedir. Bu çalışmada, öncelikle Doğu Türkistan halkı, bölgenin coğrafi açıdan önemi ve kurulan devletler konusunda bir değerlendirme yapılmıştır. Daha sonra ender bir coğrafyaya ve birçok doğal zenginliğe sahip olan Doğu Türkistan’da yaşayan Uygur Türkleri başta olmak üzere genel olarak Türklere yönelik gerçekleştirilen Çin baskısı ele alınmıştır. Ayrıca bu topraklarda yetişen büyük âlimlerin edebî gelişmelere olan katkıları ve modern dönemdeki Çin baskısının Çağdaş Uygur Edebiyatı’nın gelişimini engellenmesine yönelik olumsuz etkileri üzerine değerlendirme yapılmıştır. topraklarda yetişen büyük âlimler ve Uygur edebiyatı sahası hakkında bir değerlendirme yapılmıştır.