Vaks İçeren Kompozit Atıklar için En Uygun Değerlendirme Yönteminin Seçiminde Farklı Karar Verme Tekniklerinin Kullanılması

Abstract

Vaks içeren kompozit atıklar (faz değiştirme malzemeleri, işlenmiş hazır gıda ambalajları vb.), karmaşık yapıları nedeniyle sürdürülebilir bir şekilde yönetilmeleri zor olan atık türlerindendir. En uygun değerlendirme yönteminin belirlenmesi aşamasında çevresel, ekonomik, teknik açıdan bütünsel bir yaklaşım sergilenmesi önemlidir. Bu noktada, birçok alandaki problemin çözümünde farklı kriterlerin yardımıyla en uygun alternatif seçiminin yapılabildiği Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri (MCDM)’nin kullanımı mümkündür. Bu nedenle bu çalışmada, iki farklı MCDM yöntemi ile vaks içeren kompozit atıkların değerlendirilme yöntemi (kimyasal geri dönüşüm, mekanik geri dönüşüm, insinerasyon, piroliz ve depolama) bütünsel bir yaklaşım ile değerlendirilmiştir. Öncelikle, belirlenen kriterler (küresel ısınma potansiyeli, enerji kullanımı, sağlık etkisi, kimyasal kullanımı, işletme maliyeti, yatırım maliyeti, geri dönüştürülmüş malzeme kalitesi, teknolojik uygunluk, çevre politikalarına ve yasaya uygunluk, kaynakların korunumu) Entropi, CRITIC (Criteria Importance Through Intercriteria Correlation) ve SWARA (Step-wise weight assessment ratio analysis) metotları ile ağırlıklandırılmıştır. Her bir ağırlıklandırma metodundan elde edilen sonuçlar, MCDM yöntemleri olan ANP ve TOPSIS ile ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Kullanılan tüm ağırlıklandırma yöntemleri ile yapılan ANP ve TOPSIS sonuçlarında piroliz alternatifinin en uygun seçenek olduğu belirlenmiştir.