W pracy przedstawiono możliwości wykorzystania transformaty falkowej w celu rozdzielania składowych nierówności powierzchni zmierzonej. Przeprowadzono badania porównaw-cze sygnałów chropowatości powierzchni otrzymanych po analizie filtrem Gaussa oraz po przeprowadzeniu dekompozycji falkowej. Analizując otrzymane wyniki badań statystycznych, stwierdzono, iż transformata falkowa może być stosowana do rozdzielnia składowych nierówności powierzchni. SŁOWA KLUCZOWE: filtracja, filtr Gaussa, analiza falkowa, chropowatość powierzchniThe paper presents the possibilities of using wavelet transform to separate the components of surface irregularities. Authors conducted comparative tests of surface roughness obtained by the Gaussian filtering and wavelet decomposition. Analyzing the results statistical research, it was concluded that the wavelet transform can be used for separating components of surface irregularities. KEYWORDS: filtering, Gaussian filter, wavelet analysis, surface roughness Powstała po przeprowadzeniu procesu obróbkowego powierzchnia przedmiotu nie jest zgodna z założonym idealnym kształtem elementu. Na powierzchni można zauważyć pewne odstępstwa od wartości nominalnych. Stanowią one złożenie okresowych oraz nieokresowych nierówności powstałych na skutek licznych błędów obróbkowych. Nierówności te można podzielić w zależności od charakteru na trzy grupy: błędy kształtu, falistość oraz chropowatość powierzchni. Do rozdzielenia składowych nierówności powierzchni z sygnału zmierzonego są wykorzystywane ogól-nie znane i szeroko stosowane sposoby wykorzystujące między innymi odpowiednie końcówki czujnika z określo-nym promieniem zaokrąglenia spełniające zadanie filtru mechaniczno-geometrycznego (profilometry stykowe), filtry analogowe lub cyfrowe [1]. Obecnie najszerzej stosowana jest metoda wykorzystująca filtrację Gaussa [3]. Do takiej analizy wykorzystywane są filtry o określonej długości odcięcia (cut-off), w zależności od rodzaju analizowanych nierówności powierzchni. Zatem badany sygnał jest rozdzielany przy użyciu dwóch filtrów: dolnoprzepustowego oraz górnoprzepustowego. Filtr dolnoprzepustowy tłumi wysokie częstotliwości sygnału związane z chropowatością powierzchni, pozostawiając składowe niskoczęsto-tliwościowe związane z falistością oraz zarysem kształtu. Odwrotną rolę pełni filtr górnoprzepustowy, który tłumi składowe wolnozmienne, efektem czego jest sygnał chropowatości powierzchni. Długości fal wykorzystywanych w analizie składowych nierówności profilu, stosowanych w analizie filtrem pasmowym Gaussa zostały wyszczegól-nione w normie PN-EN ISO 4287:1999/A1:2010. Graniczne wartości długości fali dla filtrów górnoprzepustowych odpowiadają długości odcinków elementarnych i wynoszą odpowiednio λc = 0,08; 0,25; 0,8; 2,5; 8 mm. Efekt działania takiego filtru jest taki, iż amplituda fali sinusoidalnej o długości odcinka elementarnego zmniejsza się do 50% swojej pierwotnej wysokości [7]. Na rysunku przedstawiono składowe nierówności powierzchni w zależności od granicznych wartości długości fali filtrów, ...
