Welke plaats voor de haven- en logistieke activiteiten in Brussel?

Abstract

[Strale et al., 2015]. Er worden eveneens industriële activiteiten uitgeoefend ten zuiden van de agglomeratie. Bovendien blijft de kanaalzone een belangrijke rol spelen voor de Brusselse stedelijke logistiek met de infrastructuren en activiteiten voor distributie en groothandel die er gevestigd zijn. 4De wijken aan het kanaal zijn arbeiders-en volkswijken en hebben de grootste bevolkingsdichtheid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De inwoners hebben geleden onder de desindustrialisering en de tertiarisering van de Brusselse en Belgische economie, hebben een laag inkomen en een hoog werkloosheidscijfer en zijn in grote mate sociaaleconomisch achtergesteld [Van Criekingen, 2006]. Een groot deel van die wijken ligt in de Brusselse arme halve maan, waar er een concentratie van de sociaaleconomische problemen is. 5Er komt opnieuw belangstelling voor de kanaalzone [Van Criekingen, 2006; IEB, 2013 IEB, & 2014 Vermeulen, 2015]. Privé-investeerders zien er kansen wegens de lage prijs en beschikbaarheid van de gronden, de belangstelling voor stedelijke waterfronts en de aantrekkingskracht van Brussel voor bepaalde welgestelde bevolkingsgroepen. De overheden bevoegd voor territoriale ontwikkeling nemen veel initiatieven in de kanaalzone in het kader van een nieuw stedelijk beleid, dat in het teken van een ondernemersvisie staat [Van Hamme & Van Criekingen, 2012;Van Criekingen, 2013; Dessouroux et al., 2016]: reconversie van de openbare ruimte, bouw van een groot aantal woningen en realisatie van stedenbouwkundige projecten die het imago van die wijken en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moeten oppoetsen. Van hun kant koesteren de havenautoriteiten de ambitie om er de aan de binnenvaart verbonden activiteiten te behouden en er nieuwe activiteiten tot ontplooiing te brengen [Strale et al., 2015]. 6De vele projecten en belangen wijzigen de sociaaleconomische kenmerken en het stedenbouwkundige profiel van de kanaalzone. Ze verhogen de druk op het gebied en zijn gebruikers, industriëlen en bewoners, en doen de vraag rijzen of en in hoeverre ze zich moeten aanpassen en er kunnen (mogen) blijven. 7In deze context stellen we voor om verder in dit artikel de kwestie van de plaats van de haven-en logistieke activiteiten binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te behandelen, meer bepaald de impact van de nieuwe ontwikkelingen en beleidsmaatregelen in de kanaalzone op die activiteiten. Tegelijkertijd rijst ook de vraag in welke richting de industriële actoren, hun structuur, hun geografie en, in ruimere zin, de organisatie van de bevoorrading van Brussel evolueren. 8We verdedigen de hypothese dat het grondbeleid en de krachtsverhoudingen in de kanaalzone bijdragen tot de afbouw van de logistieke activiteiten in Brussel, ondanks de belangrijke rol die sommige van die activiteiten kunnen spelen voor de bevoorrading en economie van de stad. Afgezien daarvan illustreren die veranderingen naar onze mening de transformaties die zich in het havengebied op stedenbouwkundig, politiek en sociaal vlak voltrekken en, ruimer gezien, d...