Predykcja ciśnień porowych w otworach wiertniczych przewiercających dolnopaleozoiczne formacje łupkowe basenu bałtyckiego -północna Polska W niniejszej pracy przedstawiono wyniki analizy ciśnienia porowego przy wykorzystaniu powszechnie stosowanych w przemyśle naftowym metod predykcji ciśnienia porowego, dostępnych na platformie specjalistycznego oprogramowania. Analizę ciśnień porowych przeprowadzono w niemal pełnym interwale czterech otworów wiertniczych przewiercających perspektywiczny interwał łupków dolnego paleozoiku zdeponowanych w południowej części basenu bałtyckiego. Wyniki analizy pozwoliły na wskazanie poziomów o podniesionym ciśnieniu porowym, których przewiercanie może wią-zać się z komplikacjami wiertniczymi, a nawet prowadzić do utraty stabilności ściany odwiertu.Słowa kluczowe: ciśnienie porowe, niekonwencjonalne formacje łupkowe, strefy podniesionego ciśnienia porowego, naprężenia efektywne, model geomechaniczny.Pore pressure prediction in the lower Paleozoic shale formation in the Baltic Basin, North Poland This paper presents the results of the pore pressure prediction conducted in almost the entire profile, of four boreholes, drilled through perspective intervals of the lower Paleozoic shales deposited in the southern part of the Baltic Basin. The Pore pressure prediction, was carried out with the use of Eaton and Bowers methods, which are commonly used methods in the oil and gas industry. The results of the analysis allowed to identify overpressure zones, which may lead to drilling complications and even wellbore instability issues.Key words: Pore pressure, unconventional shale formation, overpressure zones, effective stress, geomechanical modeling.Ciśnienie porowe i stabilność ściany otworu odwiertu stanowią niekiedy poważne wyzwanie podczas wiercenia otworów wiertniczych, zwłaszcza w strefach spodziewanego występowania podwyższonego ciśnienia porowego. Brak predykcji ciśnienia porowego wprowadza element niepewności przy doborze gęstości płynu wiertniczego, mogący prowadzić do wielu niepożądanych komplikacji podczas wiercenia, takich jak erupcje wiertnicze (ang. blowouts), niekontrolowany wypływ płynów złożowych (ang. kicks), wymycia ściany odwiertu (ang. washouts), powstanie stref zniszczenia w mechanizmie ścinania i rozciągania (ang. breakouts and drilling induced fractures) czy zakleszczenie rury wiertniczej (ang. stuck pipe). Pojawienie się wspomnianych komplikacji wiertniczych najczęściej wpływa na wydłuże-nie czasu operacyjnego, podniesienie kosztów wiercenia, a niejednokrotnie wymagało opuszczenia otworu wiertniczego. Wymienionych wyżej komplikacji można uniknąć bądź mocno je ograniczyć poprzez wprowadzenie elementu rzetelnej analizy warunków wiercenia, w tym analizy ciśnień porowych.
Wprowadzenie
Ciśnienie porowe i mechanizmy powstania stref nadciśnieniaCiśnienie porowe to ciśnienie wywierane przez płyn wypełniający przestrzeń porową na danej głębokości, przeciwdziałające wartości naprężeń podstawowych [12] (rysunek 1). Z praktycznego punktu widzenia ciśnienie porowe to najważ-