Werken met de mogelijkheden van cliënten en gezinnen met behulp van kernkwadranten en genogrammen

Abstract

Werken met de mogelijkheden van clie¨nten en gezinnen met behulp van kernkwadranten en genogrammen Bruno HillewaereAbstract Van nature hebben wij geen zwakheid die zich niet tot kracht zou kunnen ontwikkelen.Goethe Net als bij andere therapeutische richtingen is er ook in de systeemtheorie een toenemende belangstelling voor de ontplooiing en ontwikkeling van de mogelijkheden van individuen en systemen. Toch bestaan er slechts weinig instrumenten of modellen die de specifieke mogelijkheden en sterktes van personen of systemen in kaart brengen. In het domein van de organisatiepsychologie is men hier wel uitdrukkelijk mee bezig. Een model uit de organisatiepsychologie dat sterk de nadruk legt op groeimogelijkheden is het 'kernkwadrantenmodel' van Ofman, een model dat met enige aanpassingen ook goed bruikbaar is in zowel individuele, groeps-als gezinstherapie. Het doel van dit artikel is om aan de hand van een klinisch voorbeeld de toepassingsmogelijkheden van dit model in een systeemtherapeutische context weer te geven. Dit model brengt mogelijkheden, sterktes en zwakkere punten van personen in kaart en het biedt ook heel wat therapeutische toepassingsmogelijkheden. In combinatie met een genogram is het kernkwadrantenmodel uitstekend geschikt om de mogelijkheden en moeilijkheden van gezinsleden uit hun eigen levens-of familiegeschiedenis, een plaats te geven. Ook de therapeutische aanwending van deze mogelijkheden voor verdere groei en ontplooiing van zowel het individu als het gezin wordt in dit artikel verder uitgewerkt. Mogelijkheden en beperkingen van het model worden verder toegelicht in de discussie. InleidingMen heeft in de systeemtherapie altijd bijzondere aandacht besteed aan de krachten van systemen en individuen. Ook recente stromingen in de systeemtheorie zijn veel meer gericht op mogelijkheden dan op problemen of pathologie. Een voorbeeld van een richting waarin die centraal staan, is de zogenaamde oplossingsgerichte therapie (De Shazer, 1985;Berg & De Jong, 1996, 1998. In de narratieve -verhalende -richting spreekt men over het samen cree¨ren van een hoopvoller verhaal of een constructievere betekenisgeving. Deze recente stromingen worden ook wel eens 'collaboratieve' richtingen genoemd, waarmee aangegeven wordt dat de klemtoon ligt op een respectvolle manier van samenwerken met gezinsleden en families in een gezamenlijk groeiproces (Anderson, 1997;Anderson & Goolishian, 1988;White & Epston, 1990). In deze context zijn er ook publicaties verschenen van auteurs die begrippen als mogelijkheden, sterktes, veerkracht (Walsh, 1996(Walsh, , 2003